Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV

3. Duurzaam Veilig 1990-2005
Na de totstandkoming van het 'paarse boek', waarin
de grondslagen van Duurzaam Veilig zijn vastgelegd
(Koornstra et al., 1992), werden de nodige voorbereidingen
getroffen om deze visie te implementeren. Dit
leidde in 1995 tot de opstart van vier Duurzaam Veiligdemonstratieprojecten.
De ervaringen die hiermee werden
opgedaan hebben er mede toe bijgedragen dat in
1997 het convenant Startprogramma Duurzaam Veilig
Verkeer werd gesloten. Dit convenant betrof afspraken
tussen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het
Interprovinciaal Overleg, het Ministerie van Verkeer en
Waterstaat en de Unie van Waterschappen (VNG, IPO,
VenW & UvW, 1997). Het behelsde een pakket van 24,
redelijk snel uit te voeren verkeersveiligheidsmaatregelen
en een intentie tot het maken van beleidsafspraken
voor een volgende fase van Duurzaam Veilig, nadat het
Startprogramma zou zijn afgerond (voorzien in 2001).
Om de uitvoering van een aantal maatregelen af te
ronden is het Startprogramma uiteindelijk verlengd tot
2003, waarna over kon worden gegaan tot een tweede
fase van Duurzaam Veilig.
De tweede fase werd opgenomen in het Nationaal
Verkeers- en Vervoersplan (NVVP) in de vorm van een
aantal specifieke afspraken tussen bestuurlijke partijen
(VenW, IPO, SKVV, VNG & UvW, 2003). Aangezien het
NVVP echter niet door de Tweede Kamer werd goedgekeurd,
heeft deze inhoud in hoofdlijnen een weg
gevonden in de Nota Mobiliteit (Ministerie van Verkeer
en Waterstaat, 2004). Na goedkeuring zullen de afspraken
hierin automatisch de status van een Planologische
Kernbeslissing (PKB) hebben, wat bindender is dan
een convenant. Op dit moment, medio 2005, is deze
goedkeuring er nog niet, waardoor de volgende fase
van Duurzaam Veilig nog niet van start is gegaan. Ook
kan de tweede fase inhoudelijk nog wat verder worden
uitgewerkt.
Naast de maatregelen uit het Startprogramma zijn er in
de periode 1990-2005 (en soms zelfs eerder) ook
andere maatregelen getroffen die zeer goed in
Duurzaam Veilig passen. Zowel deze maatregelen als
de 24 afspraken uit het Startprogramma passeren in dit
hoofdstuk de revue (3.1). Daarbij kijken we in de eerste
paragraaf naar wat er feitelijk gebeurd is in de afgelopen
jaren en hoe de implementatie eigenlijk verlopen
is. Kunnen we tevreden zijn, of zijn er nog punten die in
de toekomst beter anders aangepakt kunnen worden?
Voorts willen we natuurlijk ook weten of de verkeersveiligheidsmaatregelen,
die betiteld kunnen worden als
duurzaam veilig, effect hebben gehad en hoe groot dat
effect is (3.2). Kennis van de effecten van maatregelen
is belangrijk om goede aanbevelingen te doen voor
toekomstige implementatie.
Het hoofdstuk besluit met conclusies over wat er in de
eerste fase Duurzaam Veilig bereikt is, wat de ervaringen
zijn, en wat de effecten zijn van datgene wat tot nu
toe geïmplementeerd is. Deze kennis biedt aanknopingspunten
voor de volgende fase van Duurzaam
Veilig, waarvoor dit boek een aanzet wil zijn (3.3).
3.1. Van visie naar implementatie
Over de implementatie van Duurzaam Veilig-maatregelen
in de periode 1990-2005 zijn twee aspecten te evalueren.
Ten eerste: wat is er daadwerkelijk terechtgekomen van
de voorbereiding en/of implementatie van deze maatregelen,
hetzij naar aanleiding van het Startprogramma,
hetzij los daarvan (3.1.1)? Ten tweede: wat is er bekend
over het proces van implementatie (3.1.2)? Hoe zijn de
ervaringen van uitvoerende partijen daarbij, tegen
welke problemen zijn ze aangelopen en hoe zijn deze
problemen aangepakt?
3.1.1. Succesvolle realisatie van Duurzaam
Veilig-maatregelen
Volgens de oorspronkelijke Duurzaam Veilig-visie wordt
een inherent veilig verkeerssysteem bereikt door a) de
infrastructuur zo te ontwerpen dat ze aansluit bij de
menselijke capaciteiten, b) met voertuigmaatregelen de
kwetsbare mens te beschermen en de rijtaak te vereenvoudigen
en c) de mens goed opgeleid en geïnformeerd
aan het verkeer deel te laten nemen en daar waar
nodig te controleren. Met een dergelijke geïntegreerde
aanpak van de elementen ‘mens’, ‘voertuig’ en ‘weg’
kunnen we tot een duurzaam veilig wegverkeer komen.
De volgende paragrafen schetsen welke Duurzaam
Veilig-maatregelen op deze drie terreinen genomen zijn.
Dit zijn voornamelijk maatregelen uit het Startprogramma,
maar ook een enkele daarbuiten. Daarnaast wordt ook
een beeld gegeven van maatregelen uit het
64 ANALYSE