Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV

De geëvalueerde gebieden bleken in totaal tot een
slachtofferdaling van 25% te hebben geleid (Beenker et
al., 2004). Over de periode 1998-2003, heeft de aanleg
van 60-km/uur-gebieden naar schatting een daling
van 67% in dodelijke verkeersslachtoffers opgeleverd in
die gebieden, en een daling van 32% in ernstig gewonden
(Wegman et al., 2005).
Ook dit resultaat verdient een nader onderzoek.
Weliswaar was niet te verwachten dat slachtoffers vermeden
zouden kunnen worden (immers de rijsnelheden
van het gemotoriseerde verkeer zijn nog steeds relatief
hoog voor situaties waarin snel en langzaam verkeer
mengen, zeker indien de limiet van 60 km/uur wordt
overschreden), maar het reductiepercentage van het
aantal verkeersslachtoffers is bescheiden te noemen.
Aanbevolen wordt om na te gaan op welke wijze dit
percentage omhoog gebracht zou kunnen worden.
Rotondes
Nadat wegbeheerders reeds in de jaren tachtig gestart
waren met het aanleggen van rotondes als vervanging
voor drie- en vierarmige kruisingen, zijn diverse evaluatiestudies
naar de verkeersveiligheidseffecten van
rotondes in Nederland uitgevoerd (Van Minnen, 1990;
1995; 1998; Dijkstra, 2004). Uit de eerste evaluatiestudie
van Van Minnen (1990) bleek dat de aanleg van
rotondes een reductie van 73% in verkeersslachtoffers
kon bewerkstelligen. Voor tweewielers bleek deze
reductie 62% te zijn, hetgeen betekent dat rotondes
vooral minder slachtoffers onder automobilisten opleveren.
Dit beeld is later bevestigd in een studie van de
provincie Zuid-Holland (2004). Internationaal worden
lagere reductiepercentages gerapporteerd (tussen de
10 en 40%), mede afhankelijk van de voorsituatie (Elvik
& Vaa, 2004).
Uit een evaluatiestudie van Dijkstra (2004) blijkt wel dat
rotondes met vrijliggende fietspaden binnen de
bebouwde kom veiliger zijn met fietsers 'uit' de voorrang
dan met fietsers 'in' de voorrang.
De conclusie kan zijn dat rotondes inderdaad de verbetering
gebracht hebben die verwacht werd en dat er
alle reden blijft om aanleg te bepleiten. Binnen de
bebouwde kom is de situatie van rotondes nog niet
toereikend opgelost in ons land, in het bijzonder ten
aanzien van de (voorrangs)positie van fietsers.
Voorrangsregelingen
Een jaar nadat wegbeheerders op hun wegen de voorrang
geregeld hadden en medio 2001 op de ongeregelde
kruisingen de regel was ingegaan dat voortaan
ook langzaam verkeer van rechts voorrang heeft, is een
evaluatiestudie gedaan naar de verkeersveiligheidseffecten
van deze maatregelen (Van Loon, 2003). In deze
evaluatie kon geen verandering in het totaal aantal
voorrangsongevallen worden geconstateerd, noch in
positieve, noch in negatieve zin. Beide maatregelen
waren echter ook niet zozeer bedoeld om de verkeersveiligheid
te verbeteren, maar om meer uniformiteit te
creëren. Wel bleek uit de evaluatie dat er een lichte stijging
van 5% was van voorrangsongevallen tussen
gemotoriseerd en langzaam verkeer. Deze stijging zou
verklaard kunnen worden door het feit dat nog niet
iedereen gewend was aan de nieuwe situatie een jaar
na invoering.
Bromfietsers op de rijbaan
Uit een evaluatiestudie die een jaar na invoering van de
maatregel 'bromfiets op de rijbaan' is uitgevoerd (Van
Loon, 2001), bleek dat 60% van de bromfietsritten nu
van het fietspad naar de rijbaan zijn verschoven.
Hierdoor is het aantal letselongevallen met bromfietsers
op deze trajecten met 31% gedaald. Landelijk gaat het
dan om een reductie van 15% in het aantal letselongevallen
waarbij bromfietsers betrokken zijn.
Totale verkeersveiligheidseffect
De schatting is dat met name de infrastructurele
Duurzaam Veilig-maatregelen (inclusief de aanleg van
rotondes) die zijn getroffen in de periode 1997-2002
voor een landelijke reductie van 9,7% in verkeersdoden
en een reductie van 4,1% in ernstig gewonden heeft
geleid (Wegman et al., 2005). Dit komt neer op een
gemiddelde reductie van zo'n 6% ernstige verkeersslachtoffers.
In absolute aantallen uitgedrukt, gaat het
in totaal om zo'n 1200 tot 1300 doden en ernstig
gewonden in de genoemde periode.
3.3. Lessen voor het vervolg
3.3.1. Het Startprogramma werkte als aanjager
In de periode 1990-2005 is er heel wat tot stand
gebracht om tot een duurzaam veilig verkeerssysteem
te komen. Duurzaam Veilig is een duidelijke impuls
gebleken voor de bevordering van de verkeersveiligheid
in ons land en heeft tot een gerichtere oriëntatie en
uitvoering geleid. En de geboekte resultaten zijn substantieel,
zoals is te lezen in dit hoofdstuk. Maar door
de genomen maatregelen zijn pas de eerste contouren
van een duurzaam veilig verkeerssysteem zichtbaar en
76
ANALYSE