Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV

2.3.1. Nationale ontwikkelingen
Mobiliteit
Een eerste ontwikkeling die naar verwachting effect
zal hebben op de toekomstige verkeersveiligheid is de
verdere groei van de mobiliteit. Deze groei is vooral toe
te schrijven aan de toename in welvaart en vooralsnog
de groei van het aantal inwoners (CBS, 2004). Dit
zal naar verwachting twee ontwikkelingen tot gevolg
hebben. Ten eerste een verdere groei van de automobiliteit,
in het bijzonder in de vorm van 'sociaal
verkeer' (SCP, 2004 in Schoon, 2005), waarbij de groei
van het wegennet niet navenant zal zijn. Dit betekent
dus dat het steeds drukker wordt en het verkeer zich
ook steeds meer gaat spreiden in tijd ('de dalen
tussen de spitsen vullen zich verder op') en plaats
('meer sluipverkeer'). De precieze gevolgen voor de
verkeersveiligheid zijn niet eenvoudig te schatten,
maar zullen afhangen van de wijze waarop men zal
reageren op een steeds drukker wordend verkeer.
Enerzijds kunnen er meer conflictmogelijkheden
optreden, bijvoorbeeld doordat het relatief gevaarlijke
onderliggende wegennet wordt gebruikt ter ontlasting
van het hoofdwegennet (zie ook Afbeelding 1.6).
Anderzijds kan, als er zoveel verkeer te verwerken is,
de toenemende drukte ook leiden tot lagere snelheden,
waardoor ernstige ongevallen minder snel kunnen
optreden. En er kan een verschuiving plaatsvinden in
de vervoermiddelenkeuze. Een tweede ontwikkeling
die samengaat met een groei van de mobiliteit is een
toename in het aantal kilometers afgelegd door
vracht- en bestelverkeer (AVV, 2004 in Schoon, 2005).
Ook dit hangt samen met de verwachte economische
groei. Ook de behoefte aan op tijd leveren van goederen,
de opkomst van winkelen via internet en toename
van distributiecentra verspreid over het land spelen
hierbij een rol (Schoon & Schreuders, 2005). Een in de
toekomst te hanteren ander beleid voor mobiliteit
(Platform Anders Betalen voor Mobiliteit, 2005) kan
wellicht invloed hebben op de verdeling van het verkeer
over plaats en tijd, en tevens op de keuze voor eigen of
openbaar vervoer. Aanbevolen wordt om de verschillende
varianten van een ander mobiliteitsbeleid met een
scenarioaanpak verder uit te werken en de veiligheidseffecten
(op voorhand) te schatten. Als de veiligheidsgevolgen
als onaanvaardbaar worden beoordeeld dienen
compenserende maatregelen te worden getroffen.
Demografie
Een tweede ontwikkeling hangt samen met de demografie
binnen Nederland. Hierin valt vooral de grote en
groeiende groep ouderen op, en de grote groep jongeren
die in de jaren tachtig is geboren (CBS, 2004). In
combinatie met de toenemende individualisering levert
dit in de toekomst naar verwachting meer eenpersoonshuishoudens
op. Deze woonverdunning heeft naar verwachting
tot gevolg dat voorzieningen verder van
elkaar komen te liggen en dat hierdoor de autoafhankelijkheid
toeneemt (Methorst & Van Raamsdonk,
2003). Deze wordt ook gevoed door het leefpatroon
van tweeverdienersgezinnen die door de combinatie
van (parttime) werk, zorgtaken en vaak een niet-geringe
woon-werkafstand meer de auto zullen nemen waar
men voorheen per fiets of te voet ging (denk bijvoorbeeld
aan het naar school brengen van kinderen, dat
nu gecombineerd wordt met de reis naar het werk;
Schoon, 2005). Deze ontwikkeling vormt mede een
bron voor toenemende automobiliteit, maar daarmee
ook voor een toenemende rijervaring van rijbewijsbezitters
in het verkeer. Doordat kinderen pas later zelf aan
het verkeer beginnen deel te nemen, zullen zij ook later
met het verkeer leren omgaan (Schoon, 2005). Dit heeft
mogelijk een negatief gevolg voor het risico van (jonge)
(brom)fietsers.
Sociale cultuur
Ook ontwikkelingen van verschillende culturele, sociaalmaatschappelijke
en/of leeftijdsgebonden subculturen
kunnen hun effect hebben op de verkeersveiligheid
(Schoon, 2005). Zo is er een trend dat met name
bepaalde groepen jongeren, vooral van lagere sociaalmaatschappelijke
klassen (gekoppeld aan bepaalde
autotypen en gemotoriseerde tweewielers), het verkeer
als een speelveld zien waar men in de hang naar sensatie
zijn hart op kan halen in risicoverhogend gedrag.
Dit hangt tevens samen met toegenomen (ervaren)
agressie en intolerantie in het verkeer ("We hebben
soms een iets te kort lontje in ons landje" zie Kader
2.1). Dit hangt mogelijk ook samen met de toenemende
drukte in het verkeer en de daardoor opgelopen vertragingen
bij het reizen. Enkele, gelukkig incidentele,
gevallen van excessieve agressie in het verkeer daargelaten,
is het de vraag in hoeverre agressie daadwerkelijk
tot meer ongevallen leidt (zie 2.1.2.2). Het lijkt echter
wel geboden hier een vinger aan de pols te houden.
2. ONTWIKKELING IN DE VERKEERSONVEILIGHEID
57