Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV

verdere realisatie van Duurzaam Veilig. Wij beperken ons
daarbij tot actoren met een hoofdrol: het Rijk, de provincies
en kaderwetgebieden, gemeenten, waterschappen,
maatschappelijke organisaties en de kennisinstituten.
15.4.1. De rol van het Rijk: van centrale
beleidsbepaler naar beleidsinnovator
In weerwil van de decentralisatieslag van de afgelopen
jaren zijn er nog steeds taken overgebleven waarop
de rijksoverheid zich kan profileren, zelfs het enig effectieve
bestuursniveau zal blijven. Daar waar het gaat om
nationale normstellende regelgeving voor verkeersveiligheid,
het (laten) nemen van effectieve maatregelen
door de nationale wegbeheerder (regionale diensten
van Rijkswaterstaat) en de vervulling van een stuwende
functie binnen de Europese Unie, zal het Ministerie van
Verkeer en Waterstaat een centrale rol blijven spelen.
De discussie over de invulling van de zogeheten regierol
van het Rijk is daarnaast cruciaal. Bijvoorbeeld op
het terrein van afstemming tussen Verkeer en
Waterstaat enerzijds en Binnenlandse Zaken en Justitie
anderzijds in het kader van de handhaving ligt een
belangrijke uitdaging. Uiteraard bepalen politie en
justitie hun eigen prioriteiten binnen opsporing en
handhaving, maar ook hier zijn afspraken over het
optreden noodzakelijk, juist bezien vanuit het integrale
karakter van Duurzaam Veilig. Overigens geldt dat niet
alleen voor handhaving op het landelijke niveau, maar
zeker ook op het regionale niveau (zie ook Hoofdstuk 8).
Naast deze afstemming binnen de beleidskolom verkeersveiligheid,
is het ook nuttig om verkeersveiligheid
en de Duurzaam Veilig-visie in te brengen in
de discussie waarbij politieprioriteiten bepaald worden.
Er zal daarbij aansluiting gezocht moeten worden bij
de andere aandachtsvelden van de politiezorg.
Indien de mening zou postvatten dat decentralisatie
van verkeersveiligheid naar de provincies en kaderwetgebieden
ertoe zou leiden dat het Rijk hierop verder
niet of nauwelijks taken heeft, worden serieuze kansen
ter verbetering van de prestatie in Nederland op dit
terrein gemist. Juist het Rijk moet het voortouw nemen
met het inbedden van Duurzaam Veilig als facetbeleid
in het bredere verkeers- en vervoersbeleid (Nota
Mobiliteit), het beleid op het gebied van ruimtelijke
ordening en stedenbouw (Nota Ruimte) en het milieubeleid.
Concreet kan dat door verkeersveiligheidsambtenaren
van het Ministerie van Verkeer en
Waterstaat onderdeel te laten zijn van de besluitvorming
over deze grote nota's of door een verkeersveiligheidstoets
voor aanpalend beleid in te voeren (zie
ook Van Wee & Marchau, 2005).
Daarnaast dient het Rijk een belangrijke rol te vervullen
als aanjager van decentrale processen, interventies te
plegen bij impasses in decentrale interacties, en de totstandkoming
van uniforme standaarden met betrekking
tot Duurzaam Veilig-maatregelen te bevorderen en
te sanctioneren.
Hoewel het Rijk minder centraal zal komen te staan in
die afwegingen die aan de provincies worden overgelaten
(zie volgende paragraaf), kan het volgens de Nota
Mobiliteit kaderstellende afspraken met lagere overheden
blijven maken. Deze afspraken kunnen dienen als
informatiebron en aanjager, die het mogelijk maken om
provincies op kengetallen en benchmarks onderling te
vergelijken. De afspraken kunnen de vorm krijgen van
verkeersveiligheidsakkoorden, waarin op diverse
onderwerpen concrete samenwerking en prestaties
binnen en tussen regio's zijn vastgelegd. Eventueel kan
een gedeelte van het BDU-budget op grond van
gerealiseerde verkeersveiligheidswinst worden verdeeld.
Dit zal een sterke prikkel zijn om de prestaties op
het terrein van verkeersveiligheid in het algemeen en
Duurzaam Veilig in het bijzonder te verbeteren. De
focus zal in vergelijking met vroeger verschuiven van de
provincie als uitvoerder van rijksbeleid naar de provincie
als autonoom orgaan met eigen middelen, wensen,
voorkeuren en verantwoordelijkheden.
Naast de minister en het ministerie speelt op nationaal
niveau ook het parlement een rol. Hoewel het parlement
vooral in de besluitvormende fase invloed uitoefent,
kan het ook bij de implementatie van Duurzaam
Veilig een ondersteunende functie hebben. Het parlement
controleert de uitvoering van het landelijke beleid
van de minister. Het kan daarbij inspireren en aanjagen,
niet alleen om Duurzaam Veilig op de beleidsagenda te
krijgen en te houden, maar ook om voldoende budgetten
te reserveren, bij de uitvoering de vinger aan de pols
te houden en Duurzaam Veilig als facetbeleid bij andere
onderwerpen te laten terugkomen. Belemmeringen
hierbij zijn de geleidelijkheid waarmee de 'ramp' van
verkeersveiligheid zich voltrekt, de concurrentie met
andere onderwerpen en het feit dat duurzaam veilige
infrastructuur kostbaar is.
218 UITVOERING