Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV

gebruikers omdat ze onbeschermd zijn en ook omdat
de andere weggebruikers rondrijden met (te) hoge
snelheden. De botssnelheid van een (gemotoriseerd)
voertuig met een voetganger of fiets dient onder de
30 km/uur te blijven om de voetganger of fietser niet
aan het ongeval te laten overlijden. Dat betekent dat
voetgangers en fietsers zoveel mogelijk gescheiden
dienen te blijven van snelverkeer. Mocht dat niet mogelijk
zijn, dan dienen conflicten zodanig af te lopen dat
voetgangers en fietsers niet ernstig gewond kunnen
raken (vergevingsgezindheid). Dit vergt zowel voorzieningen
aan gemotoriseerde voertuigen ('vriendelijke'
autofronten, afscherming van grote voertuigen, zoals
vrachtwagens en bussen) als snelheidsreductie van
deze voertuigen. De snelheidsreductie moet plaatsvinden
op erftoegangswegen (deze dienen nader bekeken
te worden omdat er signalen zijn dat deze reductie te
sober wordt vormgegeven, zowel in 30-kilometerzones
als juist in 60-kilometerzones). Ook dient de snelheid
op plaatsen waar voetgangers en fietsers gemotoriseerd
verkeer 'gepland' ontmoeten (op gebiedsontsluitende
wegen die een limiet kennen van 50 of 80
km/uur), lager dan 30 km/uur te zijn. Deze plaatsen dienen
logischerwijze uit de planning van routes voor fietsers
en voetgangers voort te komen. De aanleg van
rotondes en van verhoogde oversteekplaatsen kan
hierbij effectief zijn.
De dalende ongevallencijfers van voetgangers en fietsers
tonen aan dat we op de goede weg zijn. Derhalve
kan het motto luiden: op de ingeslagen weg voortgaan.
Deze ingeslagen weg houdt in: mengen bij lage snelheden,
scheiden als de snelheid te hoog wordt en de rijsnelheid
gericht verlagen daar waar voetgangers en fietsers
de stroom gemotoriseerd verkeer kruisen. De SWOV
introduceert hierbij twee nieuwe ideeën: de twee-over
(gezamenlijke oversteek voor voetgangers en fietsers)
en het twee-pad (gezamenlijk gebruik van het trottoir
met een aparte strook voor zowel fietsers als voetgangers).
Overigens is het dan eigenlijk niet meer dan
logisch dat we fietsers en voetgangers ook aanspreken
op hun verantwoordelijkheid in termen van veilig verkeersgedrag;
dat zij zich voorspelbaarder gaan gedragen
door bijvoorbeeld niet zonder licht te rijden of door
rood licht te lopen. Dan kan ook deze oorzaak van
ongevallen worden weggenomen.
Gemotoriseerde tweewielers
Gemotoriseerde tweewielers passen eigenlijk niet in
een duurzaam veilig wegverkeer omdat er sprake is
van een combinatie van een hoge kwetsbaarheid/
letselkans bij botsingen met andere gemotoriseerde
tweewielers, en vanwege het feit dat gemotoriseerde
tweewielers door anderen nogal eens over het hoofd
worden gezien en bovendien met een hoge snelheid rijden.
Als daarbij wordt gevoegd de jeugdige overmoed,
het opvoeren van voertuigen en de soms heel hoge
snelheden, dan zijn daarmee voor een groot deel de
hoge risico's voor deze categorie aangeduid.
Er zijn weinig Duurzaam Veilig-maatregelen voorzien
die tot een echt substantiële reductie zullen leiden van
het aantal slachtoffers van ongevallen waar gemotoriseerde
tweewielers bij betrokken zijn. Dit voert naar een
fundamentele discussie rond de acceptatie van risico's
in een risicovolle samenleving, naar de vraag wat redelijk
en verantwoord is ten aanzien van het reduceren
van risico's, naar de verdeling van de individuele en de
collectieve verantwoordelijkheid inzake gedrag waar
risico's aan verbonden zijn en dergelijke. Wij bepleiten
dat deze fundamentele discussie gevoerd wordt.
We zullen, gegeven de inherent gevaarlijke kenmerken
van gemotoriseerde tweewielers, het berijden van deze
categorie voertuigen zo veilig mogelijk dienen te
maken. Daar zijn zeker nog een aantal, maar wel
beperkte mogelijkheden voor: obstakelvrije zones,
geavanceerde remsystemen, ITS ter beïnvloeding van
snelheid en waarneembaarheid op kruisingen en kentekening
van brom- en snorfietsen, mits goed gecombineerd
met extra handhaving. In de rijopleiding zal veel
meer nadruk gelegd moeten worden op het leren
onderkennen van en anticiperen op gevaren. Net zoals
voor beginnende automobilisten zal een positief effect
van een getrapt rijbewijs (voor zowel motorrijders als
brom- en snorfietsers) verwacht mogen worden.
Motorrijders hebben vaak geen juiste risicoperceptie en
juist risicobewustzijn, zo blijkt uit (Engels) onderzoek;
wellicht geldt dit ook voor brom- en snorfietsers. In
navolging van een getrapt rijbewijs voor beginnende
automobilisten, is het voor beginnende berijders van
gemotoriseerde tweewielers aan te bevelen het leertraject
te verlengen en in fasen op te delen. Naarmate de
hogereordevaardigheden beter worden beheerst, mag
men onder meer gevaarlijke omstandigheden aan het
verkeer gaan deelnemen.
Goederenvervoer
De economische belangen van het goederenvervoer
voor Nederland zijn groot en er is derhalve veel aan
gelegen dit vervoer op een veilige wijze af te wikkelen,
ook in het (economisch) belang en het imago van de
sector zelf. Onveiligheid van zwaar verkeer betekent
vrijwel altijd onveiligheid van de tegenpartij bij een
‘DOOR MET DUURZAAM VEILIG’ IN KORT BESTEK
23