Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV

partijen belangrijke spelers zijn in het verkeersveiligheidsbeleid.
Maatschappelijke en belangenorganisaties
zoals de ANWB, RAI, BOVAG, Fietsersbond, rijscholen,
en zakelijke rijders en transporteurs bijvoorbeeld, bepalen
mede wat er in het wegverkeer gebeurt en hebben
daarmee ook invloed op de verkeersveiligheid. De uitvoering
van Duurzaam Veilig is dus niet meer primair in
handen van de rijksoverheid, maar is in toenemende
mate afhankelijk van de eigen verantwoordelijkheid van
lagere overheden en van maatschappelijke partijen.
De organisatie van het verkeersveiligheidsbeleid ziet er
op dit moment als volgt uit. Het Rijk stelt vooral kaders
voor het verkeersveiligheidsbeleid en formuleert doelstellingen.
Daarnaast draagt het de zorg voor de rijkswegen,
voor het uitvaardigen van wetten op verkeersveiligheidsterrein,
voor de landelijke voorlichtingscampagnes
en voor de internationale component van het
beleid.
De provincies, gemeenten en waterschappen dragen
zorg voor het duurzaam veilig inrichten van hun wegen.
Het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid (ROV) houdt
zich bezig met stimulering, afstemming, ondersteuning
en samenwerking op het gebied van de verkeersveiligheid
in een provincie. Dit betreft voornamelijk het terrein
van educatie, voorlichting, handhaving en soms ook
infrastructuur. Het ROV bestaat van oudsher uit vertegenwoordigers
van de provincies en gemeenten, uit
de politie, het Openbaar Ministerie, Rijkswaterstaat, en
uit niet-overheidsorganisaties zoals 3VO, LTO, ANWB,
CBR en de Fietsersbond. De positie van de ROV’s is overigens
aan flinke veranderingen onderhevig. Er ontstaat
een grote diversiteit aan ROV-vormen. De ROV's maken
in verschillende provincies intussen onderdeel uit van
de regionale of provinciale verkeers- en vervoersberaden.
Andere vallen direct onder de provincie, en een
enkele is inmiddels opgeheven.
Wat de financiering betreft zijn de gelden voor het aanleggen
van duurzaam veilige infrastructuur en voorlichting
ondergebracht in de Brede Doeluitkering (BDU) die
aan provincies en kaderwetgebieden wordt uitgekeerd.
Hierin zijn alle verkeers- en vervoerssubsidies opgenomen.
De BDU is een lumpsum-financiering, dat wil zeggen
dat de provincie of het kaderwetgebied zelf mag
beslissen aan welke (verkeers- en vervoers)projecten zij
het geld besteedt. Verkeersveiligheidsprojecten zullen dus
concurreren met andere verkeers- en vervoersprojecten.
De uitvoeringscontext van het verkeersveiligheidsbeleid
in het algemeen en Duurzaam Veilig in het bijzonder is
in de laatste jaren steeds complexer geworden. Van
een relatief hiërarchische setting heeft deze omgeving
steeds meer de kenmerken van een netwerk gekregen.
Dit netwerk kenmerkt zich zowel door horizontale fragmentatie
- er zijn veel organisaties en sectoren op
dezelfde bestuurlijke niveaus bij Duurzaam Veilig
betrokken - als door verticale fragmentatie - verantwoordelijkheden
en middelen zijn over verschillende
bestuurslagen verspreid. In de volgende paragraaf
beantwoorden we de vraag wat dit betekent voor de
uitvoering van Duurzaam Veilig in de toekomst.
15.3. Perspectieven op uitvoering: de
lessen van twee klassieke
benaderingen
Het perspectief op implementatie dat oorspronkelijk
aan Duurzaam Veilig ten grondslag lag, laat zich als
volgt kenmerken (Koornstra et al., 1992; Wegman, 2001):
- Duurzaam Veilig is een wetenschappelijk onderbouwde,
geïntegreerde aanpak van het verkeerssysteem,
gericht op de reductie van de mogelijkheden van de
weggebruiker om fouten te maken. Gestreefd wordt
naar onder andere een functioneel opgebouwd wegennetwerk,
herkenbare verkeerssituaties en homogeen
verkeersgedrag, waarbij een consequente uitvoering,
die gedurende veel jaren dient te worden volgehouden,
tot een zo groot mogelijk reductie van verkeersslachtoffers
leidt.
- Duurzaam Veilig vraagt om een bestuurlijke taakafstemming,
waarbij inhoudelijke vrijheidsgraden van
betrokken publieke organisaties in zekere mate
beperkt worden en de benodigde financiële middelen
moeten worden gefourneerd op basis van rationele
overwegingen (veelal uitgedrukt in kosten-baten- en
kosten-effectiviteitsoverwegingen).
Gebleken is dat divergerende belangen en percepties
bij weggebruikers en publieke organisaties een potentieel
probleem vormen voor de realisatie van Duurzaam
Veilig. Hetzelfde geldt voor het decentralisatiebeleid,
het bezuinigingsbeleid en het ontbreken van de
bestuurlijke organisatie en wettelijke kaders voor actoren
om zich aan Duurzaam Veilig te binden en financiële
middelen daarvoor in te zetten.
De vraag is in hoeverre de nieuwe implementatiecontext
een wijziging in het perspectief op implementatie
noodzakelijk maakt. Bij de beantwoording van deze
vraag laten wij ons inspireren door een discussie die
alweer enige tijd geleden binnen de bestuurskundige
wereld gevoerd is over de aard van uitvoeringsproblemen.
In deze discussie kwam naar voren dat uitvoeringsproblemen
vanuit verschillende perspectieven
15. ORGANISATIE BELEIDSUITVOERING
213