Door met Duurzaam Veilig; Nationale - SWOV

instantie tot de geparkeerde auto, doen toenemen (zie
ook Immers, 2005). Dit betekent dat er meer kilometers
te voet worden afgelegd. Deze trend zal echter niet te
zien zijn in de mobiliteitsstatistieken, aangezien dit
soort deelverplaatsingen vaak niet worden gemeld.
Tegelijkertijd leiden zowel de woningverdunning als de
grotere autoafhankelijkheid tot een afname van voetgangers-
en fietsvoorzieningen en het draagvlak daarvoor
(Methorst & Van Raamsdonk, 2003). De woningverdunning
leidt namelijk tot een toename van de
kosten per inwoner voor het onderhoud van wegen.
Door de grotere autoafhankelijkheid (en de stijging van
de autodichtheid per woning) zullen autovriendelijke
voorzieningen zoals extra parkeergelegenheid het dan
kunnen winnen van voorzieningen voor voetgangers
en/of fietsers.
Voor de bevolkingsgroep die momenteel het grootste
deel van zijn verplaatsingen te voet uitvoert, de 75-
plussers, zijn er overigens nog andere consequenties
van een verlaging van het voorzieningenniveau. Een
deel van hen zal de langere afstanden tussen de eigen
woning, voorzieningen en hun auto niet meer kunnen
afleggen. Voor hen zal de bereikbaarheid van voorzieningen
dus achteruitgaan. Dit geldt ook voor de ouderen
die niet (meer) over een auto beschikken. Dit kan
betekenen dat ouderen in de toekomst in grotere mate
aangewezen zullen zijn op de hulp van anderen.
Er zijn ook andere ontwikkelingen zichtbaar, zij het op
kleine schaal. Door bijvoorbeeld in kleine, compacte
steden nieuwe wijken zo dicht mogelijk bij het centrum
te plannen, blijft de afstand tot voorzieningen beperkt.
Zo kan de fiets een grote rol vervullen in de verplaatsingen
tussen nieuwbouwplan en stadscentrum en
wordt een verdere groei van het autoverkeer voorkomen
(Kwantes, Hondelink & Kampman, 2005). Dit heeft
ook positieve effecten op de veiligheid van fietsers. Een
betere balans tussen het aandeel fietsers en auto's in
het verkeer leidt namelijk tot een verlaging van het risico
voor fietsers (Ensink & Zeegers, 2005; Wittink,
2003). Daarnaast draagt een toenemend fietsgebruik
bij aan een groter draagvlak voor fietsvoorzieningen, wat
een verdere reductie van het risico kan bewerkstelligen.
Mobiliteitsbeleid
Toekomstige mobiliteitspatronen kunnen ook veranderen
onder invloed van het mobiliteitsbeleid van de overheid.
In navolging van het Masterplan Fiets, wordt in de
Nota Mobiliteit gesteld dat alle overheden het gebruik
van de fiets stimuleren (Ministerie van Verkeer en
Waterstaat, 2004). De verantwoordelijkheid voor fietsbeleid
wordt echter bij de decentrale overheden en met
name bij de gemeenten gelegd. Het verleden heeft uitgewezen
dat de daadwerkelijke verbetering van fietsvoorzieningen
en fietsveiligheid afhankelijk is van het
beleid en de kenmerken van de betreffende gemeenten
(Ensink & Zeegers, 2005; Ministerie van Verkeer en
Waterstaat, 2004). Als de beleidsvoornemens voor
betere fietsvoorzieningen zoals fietsroutes en goede
stallingen worden waargemaakt, zal dit positieve gevolgen
hebben voor de fietsveiligheid (Wittink, 2003),
mogelijk gevolgd door een toename van het fietsgebruik.
Ten aanzien van het openbaar vervoer wordt in de Nota
Mobiliteit gesteld dat als basiskwaliteit geldt dat centrale
voorzieningen, zoals scholen en gezondheidszorg,
voor iedereen bereikbaar moeten zijn. Tegelijkertijd
wordt gesteld dat de groei van het openbaar vervoer in
de plattelandsgebieden beperkt zal zijn. Om een goed
alternatief te bieden voor de ouderen die niet (langer)
de beschikking hebben over een auto, maar wel steeds
langer zelfstandig blijven wonen, is het in die gebieden
van belang dat ook vraagafhankelijk vervoer voorhanden
is. Wanneer dergelijke voorzieningen uitblijven zullen
ouderen ofwel blijven autorijden, ook als dat vanuit veiligheidsoogpunt
niet meer veilig is, ofwel thuis vereenzamen
en een groter beroep doen op de professionele
zorgverlening, met alle maatschappelijke kosten van
dien (SWOV, 2005a).
Nieuwe transportmiddelen
Eens in de zoveel tijd worden nieuwe transportmiddelen
ontwikkeld. Het is vaak lastig in te schatten in hoeverre
deze vervoermiddelen populair zullen worden en het
verkeersbeeld zullen gaan beïnvloeden (zie Kader
12.1). In het verleden is gebleken dat het nieuwe uiterlijk
van de snorfiets in de vorm van een scooter een
grote aantrekkingskracht had op de jeugd. Het feit dat
men op een snorfiets geen helm hoeft te dragen zal
ongetwijfeld ook aan dat succes hebben bijgedragen.
Een ander vervoermiddel waarvan af en toe wordt
gevreesd dat het populair zou worden onder de jongeren
is de brommobiel. Totnogtoe is deze vrees niet
gegrond gebleken, maar dat zou kunnen veranderen als
de aanschafkosten van dit vervoermiddel zouden dalen.
Samenvattend
Fietsen en lopen zijn voor kinderen, schoolgaande jeugd
en ouderen de belangrijkste manieren om zich te verplaatsen.
Voor zelfstandige verkeersdeelname zijn zij vaak
volledig op fietsen en lopen aangewezen. De mobiliteit
186 UITWERKING VISIE: SPECIALE ONDERWERPEN