Árbók Háskóla Íslands 1999 - Háskóli Íslands

segja má að helmingur starfsmanna þar sé launaður eða styrktur af vísindasjóðum,
innlendum og erlendum.
Húsnæðismál rannsóknastofunnar eru erfið. Starfsemin er í sex byggingum og
eru þrjár á Landspítalalóð, sú fjórða er til húsa í Læknagarði, fimmta í leiguhúsnæði
að Ármúla 30 og að lokum er lífsýnasafn (Dungalssafn) í leiguhúsnæði hjá
Krabbameinsfélögunum við Skógarhlíð. Vonir standa til þess að hægt verði að
byggja yfir Rannsóknastofu Háskólans í meinafræði jafnframt því sem byggt verður
yfir aðrar rannsóknastofnanir Ríkisspítala.
Rannsóknastofa
í næringarfræði
Rannsóknastofa í næringarfræði (rín) heyrir undir Landspítalann og matvælafræðiskor
raunvísindadeildar Háskóla Íslands. Stofan hefur aðstöðu á 2. hæð
íþróttahúss Háskólans við Suðurgötu og á næringarstofu Landspítalans að Eiríksgötu
29. Laun starfsfólks og rekstur rannsóknastofunnar eru fjármögnuð með
styrkjum eða samningum um rannsóknarverkefni og önnur fræðileg verkefni.
Opinber stöðugildi eru engin utan prófessors í næringarfræði, Ingu Þórsdóttur,
sem veitir stofunni forstöðu. Verkefnaráðið starfsfólk í fullu starfi og stúdentar í
rannsóknatengdu framhaldsnámi með aðstöðu á rín voru sex á árinu auk tveggja
í hlutastarfi.
Rannsóknir
Reynt er að leggja stund á nokkuð fjölbreytileg rannsóknarverkefni á rín þar sem
starfsemi stofunnar byggist að miklu leyti á verkefnum stúdenta í rannsóknatengdu
framhaldsnámi.
Tveir luku meistaranámi í næringarfræði á árinu. Verkefni Ingibjargar Gunnarsdóttur
kallaðist „Næringarástand sjúklinga á sjúkrahúsum – greiningaraðferð fyrir
vannæringu og matsáætlun“. Verkefni Hólmfríðar Þorgeirsdóttur fjallaði um
breytingar á líkamsþyngd Íslendinga og fæðuframboði hérlendis, en hún vann
verkefnið hjá Manneldisráði Íslands.
Á haustmánuðum hófu tveir nemendur framhaldsnám í næringarfræði við H.Í.
Bryndís Eva Birgisdóttir hóf doktorsnám. Verkefni hennar nefnist „Forvarnir gegn
sykursýki“, og er áætlað að prófa kenningar um ástæður fyrir því að sykursýki er
sjaldgæfari hérlendis en meðal skyldra þjóða. Kemur það m.a. inn á gæði íslenskrar
mjólkur, en það efni hefur verið til umfjöllunar víða í íslensku samfélagi
á árinu, aðallega í tengslum við umsókn kúabænda um að fá að flytja inn fósturvísa
af norsku kúakyni. Ólöf Guðný Geirsdóttir hóf meistaranám og er verkefni
hennar hluti af stærri rannsókn á næringarástandi sjúklinga. Björn Sigurður
Gunnarsson vann að meistaranámsverkefni sínu um mataræði tveggja ára barna.
Skýrsla um eldra verkefni er varðar næringu ungbarna var unnin á árinu. Anna
Sigríður Ólafsdóttir, meistaranemi, kannaði áhrif mataræðis móður á samsetningu
brjóstamjólkur. Rannsóknin er unnin í samvinnu við Háskólann í Vínarborg.
Á árinu hófst einnig rannsókn á tengslum fæðingarþyngdar við heilsufarsþætti
síðar á ævinni en þau tengsl hafa fundist víða erlendis. Rannsóknin var skipulögð
í samvinnu við Hjartavernd.
Í samvinnu við kvennadeild Landspítalans var undirbúið framhald af eldra verkefni
sem varðar þyngdaraukningu á meðgöngu hjá konum sem eru í kjörþyngd
fyrir þungun og tengsl við ýmsa heilsufarsþætti, svo sem aukaverkanir á meðgöngu
og erfiðleika við fæðingu.
Kynning og útgáfustarfsemi
Á árinu kom út bókin Norrænar ráðleggingar um næringarefni sem hefur verið í
vinnslu á rín um nokkurt skeið. Þetta er í fyrsta sinn sem þessar ráðleggingar
koma út á íslensku, en þær eru þýddar úr sænsku og er Inga Þórsdóttir meðal
höfunda. Bókin skýrir vísindalegan bakgrunn ráðlegginga um næringarefni á
Norðurlöndum og er farið í hvert orkuefni, vítamín og steinefni fyrir sig. Bókin
nýtist til kennslu og fróðleiks. Háskólaútgáfan gaf bókina út og var verkefnið
styrkt af Kennslumálasjóði H.Í.
107