Árbók Háskóla Íslands 1999 - Háskóli Íslands

fyrirtækjum í matvælaframleiðslu og ferðaþjónustu. Í lok ársins var nafni stofunnar
breytt og nefnist hún síðan jarð- og landfræðistofa.
Reiknifræðistofa
Á reiknifræðistofu starfa tveir sérfræðingar og 11 kennarar við stærð- og tölvunarfræðiskor
raunvísindadeildar hafa þar rannsóknaraðstöðu. Að auki starfa þar
nokkrir aðstoðarmenn, sem ráðnir eru til skamms tíma.
Á reiknifræðistofu er unnið að rannsóknum á sviði hagnýtrar stærðfræði, reiknifræði
og tölvunarfræði. Undir þessi svið falla m.a. aðferðafræði í hugbúnaðargerð,
greining reiknirita, aðgerðagreining, líkindafræði, lífstærðfræði, töluleg greining
og tölfræði. Rannsóknum á stofunni má síðan skipta í grunnrannsóknir á þeim
sviðum sem undir stofuna heyra og rannsóknir á verkefnum innan annarra fræðigreina
þar sem gerð stærðfræðilegra líkana og beiting stærðfræðilegra aðferða
skilar oft miklum árangri. Þær rannsóknir hafa á undanförnum árum einkum
beinst að verkefnum tengdum fiskifræði og sjávarútvegi, straumfræði, snjóflóðum
og veðurfræði. Mörg verkefnanna eru unnin í samstarfi við aðrar stofnanir eins og
Veðurstofu Íslands og Hafrannsóknastofnun og verkfræðistofur, t.d. Vatnaskil.
Verkefni á sviði tölvunarfræði eru af ýmsum toga. Má þar nefna rannsóknir á sviði
forritunarmála og forritun í stórum stíl. Þar er fjallað um einingaforritun og aðferðir
til að skipta stórum verkum niður á traustan og góðan hátt þannig að tryggt
sé að allir hlutar heildarkerfisins vinni rétt saman. Rannsóknir í hugbúnaðargerð
snúast m.a. um gerð forritunarmála, þróun viðmóts- og samskiptakerfa, og bættar
aðferðir í hugbúnaðargerð. Þar er m.a. verið að athuga hvaða áhrif nýjar aðferðir
í hlutbundinni hönnun hafa, og hvernig hagkvæmt sé að nýta nýjungar á
þessu sviði. Meðal nýrra og athyglisverðra viðfangsefni í tölvunarfræði á stofunni
eru dulmálskóðun og tölvuöryggi, framtíð og áhrif upplýsingavæðingarinnar,
notkun aðferða úr tölvunarfræði í sameindaerfðafræði og hópvinnukerfi. Sum
verkefnin eru unnin í samvinnu við hugbúnaðarfyrirtæki, t.d. Softís hf. og Hugvit
hf.
Stærðfræðistofa
Á stærðfræðistofu starfa allir kennarar Háskólans í hreinni stærðfræði og sumir
kennilegu eðlisfræðinganna. Á stofunni eru að auki fjórir sérfræðingar í fullu
starfi við rannsóknir. Rannsóknarverkefnin eru á sviði hreinnar stærðfræði.
Starfsmenn stofunnar vinna einnig að einstökum verkefnum á sviði hagnýtrar
stærðfræði og við ráðgjöf á ýmsum sviðum. Meðal verkefna af þessu tagi má
nefna ritun kennslubóka, skipulag stærðfræðikennslu í grunnskólum og umsjón
með ólympíukeppninni í stærðfræði.
Siðfræðistofnun
Stjórn og starfslið
Í stjórn Siðfræðistofnunar árið 1999 áttu sæti Vilhjálmur Árnason prófessor, formaður,
Björn Björnsson prófessor og séra Irma Sjöfn Óskarsdóttir. Starfsmenn
stofnunarinnar voru Jón Á. Kalmansson verkefnastjóri, Þorvarður Árnason sérfræðingur
og Svanur Kristbergsson aðstoðarmaður.
Rannsóknir
Haldið var áfram rannsóknum á siðfræði náttúrunnar sem staðið hafa yfir frá árinu
1993, síðustu ár að stærstum hluta innan ramma verkefnisins „Náttúra, þjóðerni
og umhverfisstefna á Norðurlöndum“ sem unnið hefur verið að í samstarfi
við háskólastofnanir í Svíþjóð og Danmörku. Þá var unnið að því að koma á laggirnar
rannsóknarverkefni er nefnist „Friðhelgi einkalífs, upplýsingatækni og
gagnagrunnar“ og fékkst styrkur frá Rannís til þess. Tvö verkefni styrkt af
Nýsköpunarsjóði námsmanna voru unnin fyrir Siðfræðistofnun árið 1999, en þau
voru „Friðhelgi einkalífs í tölvuvæddum heimi“, unnið af Sveini Birki Björnssyni í
umsjón Jóns Á. Kalmanssonar og „Sjálfræði aldraðra á stofnunum“, unnið af
Kristínu S. Kristjánsdóttur og Ólafíu Ásu Jóhannesdóttur. Gallup á Íslandi veitti
121