Árbók Háskóla Íslands 1999 - Háskóli Íslands

Þessum þremur efnum má blanda saman á ýmsa vegu og fá fram tilteknar efnablöndur
eða svonefndar yfirgrindur. Með aðstoð hvarfgasa er einnig unnt að
rækta oxíð- og nítíðsambönd húðunarefnanna.
Ræktunarklefinn mun nýtast til hvers konar rannsókna á sviði eðlisfræði málma
og hálfleiðara. Fyrstu tvö verkefnin sem nýta hann lúta að hegðun vetnis í málmum
annars vegar og eðlisfræði rafgasa hins vegar. Frekari uppbygging á sviði örræktunar
stendur yfir með smíði smugsjár sem reikna má með að verði fullbúin
árið 2000.
Efnafræðistofa
Á efnafræðistofu eru stundaðar rannsóknir í efnafræði og lífefnafræði. Þar hafa
undanfarin ár starfað að jafnaði 30 til 35 starfsmenn. Í ársbyrjun 1996 var stofunni
skipt í tvær nánast jafnstórar deildir, efnafræðideild og lífefnafræðideild, í þeim
tilgangi að efla rannsóknir þeim fræðasviðum. Stjórn Raunvísindastofnunar hefur
samþykkt að frá 1. janúar 2000 verði lífefnafræðideildin að nýrri stofu: Lífefnafræðistofu.
Efnafræðideild
Árið 1999 var efnafræðideild rannsóknavettvangur sex kennara við raunvísindadeild
H.Í. og fjögurra sérfræðinga Raunvísindastofnunar. Að auki störfuðu tímabundið
við stofuna tveir verkefnaráðnir sérfræðingar og fimm nemendur í framhaldsnámi
við H.Í., þar af einn í doktorsnámi. Kostnaður vegna verkefnaráðinna
sérfræðinga og nemenda var greiddur af rannsóknarstyrkjum og samstarfsverkefnum.
Á árinu hlaut Már Björgvinsson, sérfræðingur, framgang í starf fræðimanns
og annar sérfræðingur, Chris Evans, lét af störfum til að taka við kennarastöðu
við háskólann í Toronto í Kanada.
Á efnafræðideild eru stundaðar fjölþættar grunnrannsóknir í eðlisefnafræði, ólífrænni
efnafræði, málmlífrænni efnafræði, lífrænni efnafræði og efnagreiningartækni.
Rannsóknarverkefnin eru af margvíslegum toga, en flest þeirra snúast á
einn eða annan hátt um eðli og eiginleika nýstárlegra ólífrænna og lífrænna efnasambanda.
Ítarlega upptalningu rannsóknarverkefna og ritverka má finna á
heimasíðu stofunnar; slóðin er: www.raunvis.hi.is/Efnafr/Efnafr.html.
Lífefnafræðideild
Við deildina hafa starfsaðstöðu fimm kennarar úr efnafræðiskor raunvísindadeildar
og tveir kennarar úr matvælafræðiskor. Auk þeirra störfuðu á stofunni
nokkrir sérfræðingar, fimm nemar í rannsóknatengdu framhaldsnámi til meistaraprófs,
nokkrir rannsóknamenn og nemar sem unnu að lokaverkefnum til B.S.-
prófs. Kostnaður við rannsóknir á deildinni var greiddur af fjárveitingu, með
rannsóknarstyrkjum og af innlendum og erlendum fyrirtækjum samkvæmt rannsóknasamningum.
Á stofunni er unnið að rannsóknum á:
• hreinvinnslu, eiginleikum og hagnýtingu próteina, einkum ensíma. Sérstök
áhersla hefur verið lögð á kuldavirk ensím og sameindafræðilegar forsendur
fyrir kuldaaðlögun próteina.
• kyrrsettum lífefnum og hagnýtingu þeirra sem hvata og sem tækja til hreinvinnslu
(griptækni).
• erfðatækni og hagnýtingu hennar til ensímaframleiðslu fyrir ýmsan iðnað.
• efnaskiptum í tengslum við sjúkdóma.
• lyfjaefnum úr íslenskum jurtum.
Upplýsingar um einstök rannsóknarverkefni og ritverk má finna á heimasíðu stofunnar;
slóðin er: www.raunvis.hi.is/Efnafr/Efnafr.html.
Jarðeðlisfræðistofa
Á jarðeðlisfræðistofu störfuðu á árinu 1999 átta sérfræðingar og fimm tæknimenn.
Enn fremur höfðu þrír kennarar í eðlisfræðiskor rannsóknaraðstöðu við
stofuna. Auk ofangreindra starfsmanna voru skjálftaverðir og stúdentar í hlutastarfi
auk þess sem þrír sérfræðingar störfuðu tímabundið við stofuna.
Rannsóknir stofunnar beinast mjög að ýmsum þeim ferlum sem eru sérstaklega
virkir á Íslandssvæðinu, í skorpu og möttli jarðar, við yfirborðið og í háloftunum.
118