Árbók Háskóla Íslands 1999 - Háskóli Íslands

Lífefna- og
sameindalíffræðistofa
Almennt yfirlit og stjórn
Rannsóknastofan er starfsvettvangur kennara lífefnafræðasviðs læknadeildar auk
annarra sem stunda rannsóknir á skyldum sviðum. Forstöðumaður er Jón Jóhannes
Jónsson dósent. Aðrir háskólakennarar sem starfa við fræðasviðið eru
Eiríkur Steingrímsson rannsóknarprófessor og Ingibjörg Harðardóttir dósent. Auk
þeirra hefur Reynir Arngrímsson dósent í klínískri erfðafræði aðstöðu á rannsóknastofunni.
Umsjón með daglegum rekstri lífefna- og sameindalíffræðistofu
hefur Jónína Jóhannsdóttir deildarmeinatæknir. Á rannsóknastofunni störfuðu
tveir doktorsnemar, fimm M.S.-nemar, fimm B.S.-nemar og tveir læknanemar
sem vinna að 4. árs verkefni. Auk framangreindra unnu nokkrir einstaklingar í
lengri eða styttri tíma að ýmsum verkefnum.
Rannsóknir
Rannsóknastofan er miðstöð fyrir lífefna- og sameindalíffræðirannsóknir í grunnvísindum
og læknisfræði. Almenn áherslusvið eru efnaskipti kjarnsýra, genalækningar,
þroskunarlíffræði, næringarfræði og samspil erfða og umhverfis. Unnið
er að einstökum verkefnum innan þessara sviða í samvinnu við innlenda og erlenda
vísindamenn.
Níu nemendur luku verkefnum sem unnin voru við stofnunina á árinu.
Rannsóknastofan hélt áfram að byggja upp aðstöðu fyrir vinnu með transgenískar
mýs í samvinnu við Tilraunastöð Háskóla Íslands í meinafræði að Keldum.
Á rannsóknastofunni er sérhæfður tækjabúnaður fyrir sameindalíffræðivinnu sem
jafnframt er notaður við klínískar rannsóknir á sameindaerfðafræði í samstarfi
við meinefnafræðideild Landspítalans.
Kynningarstarfsemi
Starfsmenn rannsóknastofunnar kynntu vinnu sína erlendis og innanlands með
þátttöku í ýmsum ráðstefnum og með einstökum fyrirlestrum. Rannsóknastofan
skipulagði einnig vísindafyrirlestra og fræðslufundi, m.a. í samvinnu við Miðstöð í
erfðafræði og meinefnafræðideild Landspítalans. Jón Jóhannes Jónsson vann í
nefnd á vegum Evrópubandalagsins sem gerði úttekt á stöðu erfðamengisrannsókna
í Evrópu.
Helstu fræðigreinar birtar á árinu:
• Mao, N.-C.; Steingrímsson, E.; Duhadaway, J.; Wasserman, W.; Ruiz, J.C.;
Copeland, N.G.; Jenkins, N.A. og Prendergast, G.C. 1999. The murine Bin1 gene
functions early in myogenesis and defines a new region of synteny between
mouse chromosome 18 and human chromosome 2. Genomics, 56:51–8.
• Hurlin, P.J.; Steingrímsson, E.; Copeland, N.G.; Jenkins, N.A. og Eisenman,
R.N. 1999. Mga, a dual-specificity transcription factor that interacts with Max
and contains a T-domain DNA binding motif. EMBO Journal, 18:7019–28.
• Vitelli, F.; Piccini, M.; Caroli, F.; Franco, B.; Pober, B.; Jonsson, J.; Sorrentino, V.
og Renieri, A. 1999. Identification and characterization of a highly conserved
protein absent in the Alport syndrome (A), mental retardation (M), midface
hypoplasia (M), and elliptocytosis (E) contiguous gene deletion syndrome.
Genomics 55:335–40.
Annað
Rannsóknir stofunnar voru styrktar af ýmsum aðilum um alls á þriðja tug milljóna
króna á árinu. Markverðustu styrkirnir voru tveir þriggja ára styrkir úr markáætlun
Rannís um upplýsingatækni og umhverfismál. Ingibjörg Harðardóttir er
verkefnisstjóri fyrir 10,5 milljón króna styrk sem nefnist „Tengsl fæðu, oxunar,
DNA-skemmda og brjóstakrabbameinsáhættu“. Verkefnið er unnið í samvinnu við
vísindamenn hjá Krabbameinsfélagi Íslands, Manneldisráði Íslands og Lífeðlisfræðistofnun
Háskólans. Eiríkur Steingrímsson er verkefnisstjóri fyrir 9,0 milljón
króna styrk sem nefnist „Breytigen arfbundinnar járnofhleðslu á Íslandi“. Verkefnið
er unnið í samvinnu við blóðfræði- og meinefnafræðideildir Landspítalans,
Blóðbankann og Manneldisráð Íslands.
Jón Jóhannes Jónsson hafði umsjón með styrkjum frá Rannís og styrkjum af
92