Árbók Háskóla Íslands 1999 - Háskóli Íslands

sagnfræðinema, og hélt vinnufund í nafni Sagnfræðistofnunar í Norræna húsinu
síðla í október. Sérstakur kynningarblöðungur var prentaður og dreift til um 100
aðila í íslensku viðskiptalífi. Þá var sótt til Rannís um styrk til verkefnisins.
Sagnfræðistofnun á formlega aðild að svonefndu Reykholtsverkefni, þverfaglegu
verkefni sem tengist fornleifauppgrefti í Reykholti. Forstöðumaður sat í undirbúningsnefnd
með fulltrúum Þjóðminjasafns og Snorrastofu. Þjóðminjasafn lagði fé
til undirbúnings og NOSH og Rannís veittu forverkefnisstyrki. Guðrún Sveinbjarnardóttir
er framkvæmdastjóri. Haldinn var fjölmennur þverfaglegur vinnufundur í
Reykholti dagana 20. og 21. ágúst 1999 með þátttöku erlendra gesta þar sem
verkefnið var skýrt og skilgreint. Sagnfræðistofnun á aðild að styrkumsókn til
Rannís og tengist afmörkuðum verkþætti.
Útgáfumál
Tvær bækur komu út á vegum stofnunarinnar. Önnur þeirra er 15. bindi í ritröðinni
Sagnfræðirannsóknir og nefnist Æska og saga. Söguvitund íslenskra unglinga
í evrópskum samanburði. Höfundar eru Gunnar Karlsson og Bragi Guðmundsson
og Gunnar er jafnframt ritstjóri ritraðarinnar. Hitt ritið er Ræður
Hjálmars á Bjargi eftir Magnús Stephensen í útgáfu Arnar Hrafnkelssonar. sem
ritar inngang og birtir athugasemdir og skýringar. Þetta er fyrsta bindið í nýrri ritröð
sem nefnist Heimildasafn Sagnfræðistofnunar, undir ritstjórn Önnu Agnarsdóttur
dósents.
Á árinu fékkst 300.000 króna styrkur af Gjöf Jóns Sigurðssonar til að gefa út doktorsritgerð
Önnu Agnarsdóttur; verður þetta fyrsta ritið í ritröð sem ber vinnutitilinn
„Doktorsritgerðir sagnfræðikennara á erlendum málum.“
Sagnfræðistofnun á þátt í útgáfu erinda frá Norðurslóðaráðstefnu sem haldin var
1998 að forgöngu Inga Sigurðssonar prófessors með aðild stofnunarinnar. Hlut að
útgáfunni eiga jafnframt Stofnun Vilhjálms Stefánssonar og utanríkisráðuneytið.
Alls birtast í ritinu 60 erindi, öll á ensku. Til útgáfunnar hafa safnast um 1.600 þ.kr.
Til stóð að stofnunin gæfi út safn greina og erinda á ensku – með vinnutitlinum
Grænland á miðöldum – þar sem uppistaða yrði erindi frá þingi Sagnfræðingafélags
á Grænlandi 1996, en ítrekaðar tilraunir til að afla styrkja til útgáfunnar mistókust.
Ráðstefnur
Sagnfræðistofnun átti aðild að ráðstefnunni „Íslensk sagnfræði við árþúsundamót.
Sýn sagnfræðinga á Íslandssöguna.“ Ráðstefnan var haldin í Reykholti dagana
6.–7. nóvember 1999. Alls fluttu þar ellefu sagnfræðingar erindi og jafnmargir
veittu umsagnir. Erindin munu birtast í tímaritinu Sögu á þessu ári. Stofnunin
lagði fram 100 þúsund kr. til ráðstefnunnar og miðlaði til hennar 120 þ.kr. styrk
frá háskólarektor.
Minningarfyrirlestur Jóns Sigurðssonar
Stjórn stofnunarinnar bauð Evu Österberg, prófessor í sagnfræði við Lundarháskóla
í Svíþjóð, að koma til Íslands og flytja Minningarfyrirlestur Jóns Sigurðssonar
og halda málstofu. Hún þá boðið. Österberg hélt málstofu á vegum Sagnfræðistofnunar
8. október með kennurum, nemum og gestum um efnið „Häxa,
hora och bondhustru. Kvinnor under 1600-talet.“ Daginn eftir flutti hún minningarfyrirlesturinn
í Hátíðarsal: „Trust and kinship – premodern man in perspective.“
Á undan fyrirlestrinum minntist Guðmundur Hálfdanarson Jóns Sigurðssonar og
naut við það aðstoðar Sigríðar Matthíasdóttur.
Söguþing
Forstöðumaður sat í nefnd með Sigurði Gylfa Magnússyni og Ragnheiði Kristjánsdóttur
frá Sagnfræðingafélagi og Guðmundi J. Guðmundssyni frá Sögufélagi til að
leggja á ráðin um söguþing í líkingu við það sem haldið var 1997. Nefndin leggur
til að haldið verði söguþing árið 2002, umfangsminna en það fyrra og að nokkru
tengt afmæli Sögufélags. Þessar hugmyndir voru kynntar á opnum fundi í Lögbergi
í desember 1999 og rætt um hugsanleg viðfangsefni.
Landsnefnd íslenskra sagnfræðinga
Forstöðumaður hefur verið formaður Landsnefndar íslenskra sagnfræðinga undanfarin
tvö ár. Aðrir sem eiga aðild að nefndinni eru Sagnfræðingafélag og Þjóðskjalasafn.
Sem fyrr hafði nefndin einkum tvennt á sinni könnu, 19. heimsþing
sagnfræðinga sem haldið verður í Ósló árið 2000, og norræna sagnfræðingaþingið
sem haldið verður í Árósum árið 2001.
84