Árbók Háskóla Íslands 1999 - Háskóli Íslands

Tungumálamiðstöðin var þátttakandi í tveimur alþjóðlegum samstarfsverkefnum
á árinu. „Dialang“ er Lingua-verkefni sem felst í að útbúa stöðupróf í 15 tungumálum
sem hægt verður að nálgast á vefnum. Sigríður D. Þorvaldsdóttir og María
A. Garðarsdóttir, fastráðnir stundakennarar í íslensku fyrir erlenda stúdenta hafa
unnið að gerð íslensku prófanna fyrir Tungumálamiðstöðina. „Mobilité linguistique
virtuelle“ er Erasmus-verkefni sem miðstöðin tekur þátt í ásamt Paul Valéry
háskólanum í Montpellier í Frakklandi, og háskólanum í Ostrava í Tékklandi. Háskólarnir
þrír skipuleggja í sameiningu námskeið í franskri ritun sem kennt er í
fjarkennslu frá Montpellier.
Rannsóknir
Rannsóknir á vegum Háskóla Íslands hafa byggst upp með tilvísun til þeirrar
skyldu Háskólans að vera bæði kennslu- og vísindastofnun. Það hefur verið mat
Háskólans að stunda beri rannsóknir í þeim greinum sem kenndar eru, m.a. til
að styrkja fræðilegar undirstöður kennslunnar. Rannsóknir um 400 fastráðinna
kennara við skólann eru kjarni rannsóknastarfsemi hans, þar sem fastráðinn
kennari á að verja a.m.k. 40% af vinnutíma sínum til rannsókna.
Algengast er að meta árangur í rannsóknum eftir birtum ritverkum og þeim
áhrifum sem niðurstöður rannsóknanna hafa á verk annarra vísindamanna.
Greiðslur úr Vinnumatssjóði vegna rannsókna og úthlutun úr Rannsóknasjóði
gefa hins vegar vísbendingu um umfang rannsókna. Slíka vísbendingu má sjá í
töflu 1. Undir félagsvísindi flokkast rannsóknir í félagsvísinda-, laga- og viðskiptaog
hagfræðideild. Hugvísindi eiga við rannsóknir í heimspeki- og guðfræðideild.
Til heilbrigðisvísinda teljast rannsóknir í læknisfræði, tannlæknisfræði, lyfjafræði,
hjúkrunarfræði og sjúkraþjálfun. Undir raunvísindi falla rannsóknir í raunvísindaog
verkfræðideild. Bent skal á að Vinnumatssjóður nær aðeins til þeirra sem eru í
Félagi háskólakennara. Prófessorar eiga aðgang að Ritlauna- og rannsóknasjóði
prófessora sem heyrir undir Kjaranefnd.
Tafla 1 – Samanburður á umfangi rannsókna eftir fræðasviðum
Hug- Félags- Heilbr.- Raun- Alls
vísindi vísindi vísindi vísindi
Vinnumatssjóður
Greiðslur fyrir 1998, fjöldi 49 24 31 37 141
Hlutfall, % 35 17 22 26 100
Einingar 1998, % 40 14 14 32 100
Rannsóknasjóður H.Í. 1991–2000
Meðaltal:
Hlutur í úthlutunum, % 12 12 32 44 100
Meðalupphæð styrkja, þ.kr. 253 269 472 432 1426
Meðalfjöldi umsókna á ári 39 35 59 87 220
Hvatning og kröfur til rannsókna
Á síðasta ártug hefur mat á rannsóknum verið eflt við Háskóla Íslands. Reynt hefur
verið að bæta aðstöðu til þeirra og hvetja kennara til aukinnar virkni á þessu
sviði. Í fyrsta lagi hefur verið tekið upp hvetjandi framgangskerfi fyrir kennara og
sérfræðinga, sem byggist m.a. á rannsóknum þeirra. Í öðru lagi er fé til rannsókna
að hluta til ekki dreift jafnt á alla heldur verða menn að keppa um styrki úr
sjóðum. Rannsóknatengdir sjóðir Háskólans veita styrki eftir umsóknum til rannsóknaverkefna
og tækjakaupa eða launa eftir árangri í rannsóknum.
Rannsóknaskýrsla
Á árinu var tekin upp sú nýlunda að allir kennarar og sérfræðingar Háskólans og
stofnana hans sem hafa rannsóknaskyldu, voru beðnir að senda inn greinargerð
um störf sín á undangengnu ári. Markmiðið með því er að einfalda mat á störfum
vísindamanna. Skil á rannsóknaskýrslu fela í sér (eftir því sem við á):
1. Umsókn í Vinnumatssjóð Háskóla Íslands.
2. Umsókn í Ritlauna- og rannsóknasjóð prófessora.
19