atailke

More documents

Recommendations

Info

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA cıyla, 5 Kasım 1932’de, Ankara’da, Türkiye-İran Dostluk Antlaşması imzalanmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi de bu antlaşmayı 28 Aralık 1933’de onaylamıştır. Bu tarihlerden itibaren Türkiye- İran ilişkileri karşılıklı dostluk anlayışı içine girmiştir. Görüldüğü gibi, Türkiye, 1923’den 1932 yılına kadar geçen on yıl içerisinde dış politikasında, Lozan Antlaşması’nın uygulanmasından doğan veya Lozan Barış Konferansı’nın sonraya bıraktığı sorunları çözümlemeye çalışmış, aynı zamanda Batılı ve Doğulu devletlerle iyi ilişkiler kurmuş, bunun sonucunda da uluslararası toplum içinde saygın ve diğer bağımsız devletler gibi eşit bir statü kazanmıştır. 1932-1939 Yılları Arasında Türkiye’nin Dış Politikası: Türkiye açısından yukarıda belirtilen gelişmeler olurken, uluslararası ilişkilerde de yeni ve bunalımlı bir döneme giriliyordu. Bilindiği gibi, I. Dünya Savaşı’ndan sonra yeni bir güçler dengesi ve siyasi harita oluşmuştu. Ancak, özellikle 1930’lardan itibaren Almanya ve İtalya bu statükonun değiştirilmesini isteyen bir dış politika izlemeye başlamışlardı. Buna karşılık, başta İngiltere ve Fransa olmak üzere, savaşın yenen devletleri de Versailles Sistemi’nin sürdürülmesine çalışıyorlardı 62 . Bu bakımdan, 1932’den itibaren, 62 I. Dünya Savaşı sonrasında Almanya’nın imzaladığı Versailles Antlaşması ile ortaya çıkan gelişmeleri ifade eden sistem. Antlaşmanın baş tarafında, ilk maddeler olarak, “Milletler Cemiyeti Misâkı” olduğu gibi konulmuştur. Bu misâk, aynı şekilde diğer dört antlaşmada da yer almıştır. Antlaşmanın ikinci bölümü hudutları tespit eden maddeleri göstermekteydi. Batıda Alsas-Loren’i Fransa; Moresnet, Eupen ve Malmedy bölgelerini Belçika alıyor; Doğuda Danzig, Milletler Cemiyeti idaresinde serbest şehir oluyor; Posen’in hemen tamamı ile Batı Prusya’dan bir kısım arazi, koridor şeklinde Polonya’ya veriliyor; istikbali sonra tespit edilecek Memel bölgesi üzerindeki haklarından Almanlar vazgeçiyor; ayrıca, Scleswig’de, Yukaru Silezya’da, Doğu Prusya güneyine düşen Allenstein ve Marienwerder bölgelerinde nihai hududun yapılacak plebisite göre tespit edilmesi kararlaştırılıyordu. Almanya bütün müstemlekeleri üstündeki hak ve hukukundan vazgeçiyordu. Çin’deki, Liberya’daki, Siam’daki, Fas’taki tüm hak ve imtiyazlarından vazgeçiyordu. Almanya ordusu 100.000 kişiyi geçemeyecek, askerlik gönüllü olacak, hava kuvveti bulunmayacaktı. Deniz kuvvetleri de ayrıca tehdit edilmekteydi. Eğer Almanya tespit edilen tazminatı zamanında ödemeyecek olursa, tahliye edilmiş bölgeler yeniden işgal edilebilecekti. Eğer Almanya 15 yılın bitiminden evvel, antlaşmanın kendisine yüklediği görevleri tamamen yerine getirecek olursa, işgal kuvvetleri derhal çekilecekti. Sayfa 112 / 174
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA uluslararası alanda statükoyu korumak ve değiştirmek isteyenler olmak üzere, başlıca iki grup belirmeye başlamıştı. 1939’da II. Dünya Savaşı’nın çıkmasına kadar süren bu dönemde, statükoyu değiştirmekten yana olan grup dış politikasında saldırgan bir yol izlerken, statükonun korunmasını isteyen grup yatıştırma ve ödün politikası gütmüştür. Bu bakımdan, uluslararası alanda büyük güçlüklerle sağladığı statüyü sürdürmeyi ve barışın korunmasını dış politikasında ana hedef alan Türkiye, statükocu gruba doğru kaymaya başlamıştır. Batı’dan Almanya’nın, Doğu’dan Japonya’nın baskısı altında kalan Sovyetler Birliği’nin de bu gruba kayması, Türkiye’nin bu alandaki hareket şeklini kolaylaştırmıştır. Türkiye’nin bu tutumu da, onu Milletler Cemiyeti üyeliğine götürmüştür. 1. Türkiye-Milletler Cemiyeti İlişkileri: 1930 yılına doğru Avrupa’da gruplaşmaların belirli bir durum almaya, bunun uluslararası barış ve güvenliği yeni tehlikelerle tehdit etmeye başladığı sıralarda, Türkiye halen uluslararası işbirliği çalışmalarının dışında kalmış bulunuyordu. Ancak, Türkiye’nin uluslararası politikada çoğalan ağırlığı, Batılı devletler üzerinde de etkisini göstererek, onları Türkiye ile işbirliği yapmaya yöneltti. Zira 1930’da Fransız Dışişleri Bakanı’nın girişimiyle kurulmak istenen Avrupa Birliği’ne Türkiye’nin de alınması birçok Avrupa devleti tarafından istenmiştir. Bundan bir süre önce de, 1928’de, Türkiye Kellogg Paktını imzalamış ve Silâhsızlanma Konferansına katılmıştı. Ancak Türkiye, bu uluslararası işbirliği ve kollektif barış çalışmalarında bulunmakla beraber, henüz Milletler Cemiyeti’ne girmemişti. Bilindiği gibi, Milletler Cemiyeti I. Dünya Savaşından galip olarak çıkan büyük devletlerin önderliğiyle, Versailles sisteminin sürekliliğini sağlamak amacıyla kurulmuştu. I. Dünya Savaşında yenilen devletler, bu arada Türkiye örgüte üye olarak alınmamıştı. Ancak, 1930 yıllarına gelindiğinde, uluslararası siyaset alanında meydana gelen hızlı değişmelerin sonucunda, yenilen devletler de örgüte alınmaya başlanmıştı. Türkiye, zaman zaman Milletler Cemiyeti’ne girmesi söz konusu olduğu halde, örgüte üye olmakta acele etmemiştir. Bunda, Musul bunalımında Milletler Cemiyeti’nin İngiltere’nin etkisi altında kal- Sayfa 113 / 174
Page 1 and 2:
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Ta
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62: Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Ta
Page 111: Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Ta
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
show all

atailke

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?