atailke

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları
Öğr. Gör. Ali YAYLA
Havza Genelgesi ile;
Türk milletinin millî birlik etrafında toparlanmasında önemli bir
adım atılmıştır. Millî kaynaşma başlatılmıştır.
1. Dağınık da olsa, Kuva-î Milliye teşkilâtı bir güç haline getirilmiştir.
2. İtilâf Devletleri’ne Türk milletinin her istenileni kabul etmeyeceği
uyarısı yapılmıştır.
3. Osmanlı Hükümeti İzmir’in işgâlini halktan gizlemeye çalışırken;
Mustafa Kemâl bütün yurda yaydığından, Mustafa
Kemâl ile Osmanlı yönetimi ilk defa ters düşmüşlerdir.
Havza Genelgesi’ni yayınlanmasından sonra Mustafa Kemâl İstanbul
Hükümeti tarafından, İstanbul’a çağrılmıştır. Böylece Mustafa
Kemâl ile İstanbul Hükümeti arasında Samsun raporuyla başlayan
görüş ayrılığı, Havza Genelgesi ile iyice açığa çıkmıştır.
Havza Genelgesi’ni yayınladıktan İstanbul’a çağrılan Mustafa
Kemâl, bu çağrıya uymayarak Amasya’ya hareket etti. (12 Haziran
1919). Amasya’ya ulaşan Mustafa Kemâl, Amasya Genelgesini yayınladı.
Genelgenin esasları şunlardır:
Amasya Genelgesi (21-22 Haziran 1919)
1. Yurdun bütünlüğü ve istiklâli tehlikededir.
2. İstanbul’daki hükümet üzerine aldığı sorumluluğun gereklerini
yerine getirmemektedir. Bu durum milletimizi yok olmuş
tanıttırmaktadır. (Bu iki madde Kurtuluş Savaşı’mızın başlamasına
gerekçe teşkil eden görüşleri ortaya koymaktadır.)
3. Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
(Millî egemenlik ve millî devlet kavramları ilk olarak
dile getirilmektedir. Türk Kurtuluş Savaşı’nın yöntemi ortaya
konmaktadır. Cumhuriyet rejimine gidiş belirtileri de ilk olarak
bu görüşlerle ortaya çıkmaktadır.)
4. Milletin durumunu göz önünde bulundurmak, hak isteyen
sesini bütün dünyaya duyurmak için her türlü etki ve kontrolden
uzak bir millî kurulun varlığı şarttır. (Bu madde Temsil
Heyeti’nin kurulacağına işarettir.)
5. Anadolu’nun her yönden en güvenli yeri olan Sivas’ta millî
bir kongrenin acele toplanması kararlaştırılmıştır. (Sivas gizli
Sayfa 37 / 174