Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları<br />
Öğr. Gör. Ali YAYLA<br />
XVII. yüzyıl Islahat Çalışmaları:<br />
16. Osmanlı padişahı olan II. Osman (Genç) (1618-1622)14 yaşında<br />
iken, amcası Sultan I. Mustafa’nın tahttan indirilmesi üzerine<br />
Osmanlı tahtına oturmuş, Fatih Sultan Mehmed devrinden sonra<br />
vazgeçilen saray dışından evlenme geleneğini (cariye ile evlenmeme)<br />
yeniden başlatmış, Lehistan seferi sırasında gördüğü disiplinsizlikler<br />
nedeniyle Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmayı planlamıştır. Ancak<br />
düşündüklerini yapamadan yeniçerilerin isyânı sonucu 19 yaşında<br />
tahttan indirilerek Yedikule zindanlarında vahşice öldürülmüştür.<br />
17. Osmanlı padişahı olarak ve öldürülen II. Osman’ın yerine tahta<br />
geçen IV. Murad (1623-1640); tahta geçtiğinde 11 yaşındaydı ve bu<br />
nedenle devlet idaresi bir müddet annesi Kösem Sultan’ın elinde<br />
kalmıştır. Ağabeyi II. Osman’a gözleri önünde yapılanlara küçük<br />
yaşlarında şahit olmuş, bu nedenle de intikam duygularıyla yaşayan<br />
sert mizaçlı bir padişah olarak tanınmıştır. İktidara tam anlamıyla<br />
21 yaşında sahip olan IV. Murad, Safeviler'e karşı askerî harekât<br />
yapmış, Azerbaycan, Erivan, Tebriz ve Hamedan'ı ele geçirmiştir.<br />
Son olarak 1638 yılındaki Bağdat Seferi ile 1624'ten beri<br />
İran işgali altında bulunan bu şehri yeniden Osmanlı topraklarına<br />
katmıştır.<br />
IV. Murat, bu savaşlarda Osmanlı ordularını bizzat komuta etmiş<br />
ve büyük bir askerî dehâ olduğunu kanıtlamıştır. Sefer sırasında,<br />
Anadolu'daki tüm isyânları ve isyân etmesi muhtemel unsurları<br />
yok etmiş, böylece devlet otoritesini yeniden ve kesin bir şekilde<br />
tesis etmiştir.<br />
Safevîler’le yapılan savaşın ardından 1639 Mayıs'ında Kasr-ı Şirin<br />
Antlaşması imzalanmış, bu antlaşma neticesinde Mezopotamya<br />
Osmanlı egemenliğine girmiş ve I. Dünya Savaşı'na kadar da Osmanlı<br />
toprağı olarak kalmıştır.<br />
IV. Murat, İstanbul'a döndükten sonra saygın devlet adamlarına,<br />
imparatorluğun eski parlak günlerine dönmesine yönelik ekonomik<br />
ve siyasî projeler hazırlanması emrini vermiş ancak genç yaşta<br />
ölümü 8 , onun imparatorluğu dönüştürme yolundaki çabalarına<br />
engel olmuştur.<br />
8 IV. Murat’ın ölüm nedeni batılı kaynaklara göre siroz, Osmanlı kaynaklarına<br />
göre ise “gut” olarak da bilinen damla hastalığıdır.<br />
Sayfa 8 / 174
Change language