You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları<br />
Öğr. Gör. Ali YAYLA<br />
nem devlet uleması, sadece taassup sebebiyle değil, daha çok menfaatleri<br />
dolayısıyla tutucu idi ve ıslahata karşı gelirken de, Osmanlı<br />
Tarihi’nde sayısız örneği bulunduğu üzere aslında tehlikeye düşen<br />
devleti değil, kendi menfaatlerini korumaya çalışıyordu.<br />
Osmanlı İmparatorluğu’nun dinî bir devlet olması, genel öğretimin<br />
din adamlarının tekelinde bulundurulmasını gerektiriyordu. Son<br />
zamanlarda döneminin en iyi eğitim kurumları olan medreselerden<br />
eser kalmamış, artık tamamen dini nitelikli öğretim programları ön<br />
plâna çıkarılmaya başlanmıştır. Medreseler adeta Orta Çağ usullerine<br />
geri dönmüş, Orta Çağ anlayışına uygun bir şekilde pozitif bilimlere<br />
ve felsefeye yer vermemeye başlamıştı. Bu eğitim sistemi,<br />
rüşvet, iltimas ve ahlâk buhranı ile birleşince toplumun genel yapısı<br />
üzerindeki olumsuz etkilerinin yansıması tahammül edilemez<br />
boyutlara ulaşmıştır.<br />
Askerî kurumların, başta Yeniçeri Ocağı olmak üzere düştükleri<br />
disiplinsiz, kayıtsız ve itaatsiz ortam; tımar sistemi yerine kurulan<br />
iltizâm usulünün insafsız, aşırı ve basiretsiz vergilendirme tarzı;<br />
sermaye birikiminin bulunmaması; sınaî üretimin olmaması; sanayi<br />
casusluğu yapılmadığı ya da yapılmasına gerek görülmediği içindir<br />
ki; teknolojik gelişmelerin takip edilememesi; kaybedilen topraklarla<br />
birlikte yaşanan yoğun göç olgusunun yol açtığı sosyokültürel<br />
ve ekonomik sorunlar; dışardan alınan borçlar; Batı’daki<br />
gelişmeleri yakalamak amacıyla yapılan çalışmaların yetersizliği ve<br />
Batı’dan alınan unsurların olduğu gibi alınarak taklit edilmesinin<br />
getirdiği başarısızlık vs... siyasî, askerî, iktisadî, teknolojik ve sosyo-kültürel<br />
açılardan Osmanlı’yı çöküşe sürükleyen sebeplerdendir<br />
7 .<br />
Osmanlı Devleti, özetlemeye çalıştığımız bütün bu olumsuzluklar<br />
sonucunda kaçınılmaz olan “çöküş”e çareler aramaya başlamış,<br />
daha önce de belirttiğimiz gibi esas sorunun “toprak kaybı” olduğunu<br />
zannettiğinden, askerî alanda ıslahatlar yapmaya çalışmış,<br />
sorunun askerî değil ekonomik, sosyal ve teknik alanda gerileme<br />
olduğunu ifade edip, düşüncelerini risâlelerle dile getiren fikir erbablarının<br />
fikirlerine itibar etmemiştir. Bu durum da kurtuluş için<br />
üretilen çözüm çareleri ve yapılan çalışmaların hep askerî boyutta<br />
kalması sonucunu doğurmuştur.<br />
7 Eminalp Malkoç, İTÜ, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Dersi, Basılmamış Ders<br />
Notları, bkz: http://www.erdem.theshoppe.com<br />
Sayfa 7 / 174