11.04.2018 Views

atailke

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları<br />

Öğr. Gör. Ali YAYLA<br />

I. Dünya Savaşı (28 Haziran 1914-30 Ekim 1918)<br />

Osmanlı Devleti Doğu Cephesi (Kafkas), Güney Cephesi (Hicaz,<br />

Yemen, Mısır, Irak, Suriye, Filistin), Batı Cephesi (Galiçya, Romanya,<br />

Makedonya), Çanakkale Cephesi’nde savaşlar yaptı. Çanakkale<br />

Savaşları I. Dünya Savaşı’nın kaderini belirleyen savaştır. İngiltere<br />

ile Rusya arasında bağlantı kurulması amacıyla yapılan bu savaş,<br />

İngiltere için başarısızlıkla sonuçlandığı için savaşın sona erme süreci<br />

de hızlandı. İtilaf Devletleri kuvvetlerinin en büyük başarısı,<br />

Gelibolu Yarımadası’ndan çekilebilmeleri olmuştur.<br />

I. Dünya Savaşı’nın çeşitli sebepleri vardır. Bunların belli başlılarını<br />

şöyle sıralayabiliriz: Ekonomik yayılma, Avrupa’da Alman-<br />

Fransız,; Balkanlar’da Rus-Avusturya anlaşmazlığı, dinî ve kültürel<br />

yayılma, milliyetçilik, hızlı silâhlanma ve militarizm, hânedan çekişmeleri,<br />

bloklaşma. Savaşın en önemli sebebi ekonomik yayılma<br />

olup, bu da sömürgeler edinme ve dış yatırımlarla gelişmiştir. Bütün<br />

bu gerginliklerin ardından, “Avusturya-Macaristan İmparatorluğu<br />

veliahdı” “Arşidük Ferdinand” ve karısının bir Sırp milliyetçisi<br />

olan Principe tarafından öldürülmesi yangını başlatan kıvılcım olmuştur.<br />

(28 Haziran 1914). Osmanlı Devleti de; İtilâf Devletleri’nin<br />

(İngiltere, Fransa, Rusya) kendilerine karşı XIX. yüzyılda izlediği<br />

karşı politikalar, son savaşlarda kaybedilen Osmanlı topraklarının<br />

geri alınması düşüncesi, Türk-Alman Dostluğu, Almanların savaştan<br />

galip çıkacağı düşünceleriyle savaşa “İttifak Devletleri” (Almanya,<br />

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu) yanında girdi. İngiliz<br />

donanmasından kaçarak Osmanlı Devleti’ne sığınan ve Osmanlı<br />

Devleti tarafından satın alındığı dünya kamuoyuna açıklanan Goeben<br />

(Yavuz) ve Breslau (Midilli) zırhlılarının Karadeniz’e açılarak<br />

Rus limanlarını bombalaması ile Osmanlı Devleti fiilen savaştaki<br />

yerini aldı. Sadrâzam (Başbakan) Talat Paşa ve Genelkurmay Başkanı<br />

da Enver Pasa’dır. İttihat Terakki’nin üçüncü paşası olarak<br />

bilinen Cemal Paşa ise Bahrîye Nâzırı’dır.<br />

Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Savaşı’na 22 milyon nüfus ve bu<br />

nüfusun üzerinde yaşadığı 1.700.000 km 2 .lik bir toprakla girmiş,<br />

savaştan sonra topraklarının büyük bir bölümünü kaybetmiş ve<br />

nufusu da 12 milyona inmiştir.<br />

Sayfa 25 / 174

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!