Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları<br />
Öğr. Gör. Ali YAYLA<br />
I. Dünya Savaşı (28 Haziran 1914-30 Ekim 1918)<br />
Osmanlı Devleti Doğu Cephesi (Kafkas), Güney Cephesi (Hicaz,<br />
Yemen, Mısır, Irak, Suriye, Filistin), Batı Cephesi (Galiçya, Romanya,<br />
Makedonya), Çanakkale Cephesi’nde savaşlar yaptı. Çanakkale<br />
Savaşları I. Dünya Savaşı’nın kaderini belirleyen savaştır. İngiltere<br />
ile Rusya arasında bağlantı kurulması amacıyla yapılan bu savaş,<br />
İngiltere için başarısızlıkla sonuçlandığı için savaşın sona erme süreci<br />
de hızlandı. İtilaf Devletleri kuvvetlerinin en büyük başarısı,<br />
Gelibolu Yarımadası’ndan çekilebilmeleri olmuştur.<br />
I. Dünya Savaşı’nın çeşitli sebepleri vardır. Bunların belli başlılarını<br />
şöyle sıralayabiliriz: Ekonomik yayılma, Avrupa’da Alman-<br />
Fransız,; Balkanlar’da Rus-Avusturya anlaşmazlığı, dinî ve kültürel<br />
yayılma, milliyetçilik, hızlı silâhlanma ve militarizm, hânedan çekişmeleri,<br />
bloklaşma. Savaşın en önemli sebebi ekonomik yayılma<br />
olup, bu da sömürgeler edinme ve dış yatırımlarla gelişmiştir. Bütün<br />
bu gerginliklerin ardından, “Avusturya-Macaristan İmparatorluğu<br />
veliahdı” “Arşidük Ferdinand” ve karısının bir Sırp milliyetçisi<br />
olan Principe tarafından öldürülmesi yangını başlatan kıvılcım olmuştur.<br />
(28 Haziran 1914). Osmanlı Devleti de; İtilâf Devletleri’nin<br />
(İngiltere, Fransa, Rusya) kendilerine karşı XIX. yüzyılda izlediği<br />
karşı politikalar, son savaşlarda kaybedilen Osmanlı topraklarının<br />
geri alınması düşüncesi, Türk-Alman Dostluğu, Almanların savaştan<br />
galip çıkacağı düşünceleriyle savaşa “İttifak Devletleri” (Almanya,<br />
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu) yanında girdi. İngiliz<br />
donanmasından kaçarak Osmanlı Devleti’ne sığınan ve Osmanlı<br />
Devleti tarafından satın alındığı dünya kamuoyuna açıklanan Goeben<br />
(Yavuz) ve Breslau (Midilli) zırhlılarının Karadeniz’e açılarak<br />
Rus limanlarını bombalaması ile Osmanlı Devleti fiilen savaştaki<br />
yerini aldı. Sadrâzam (Başbakan) Talat Paşa ve Genelkurmay Başkanı<br />
da Enver Pasa’dır. İttihat Terakki’nin üçüncü paşası olarak<br />
bilinen Cemal Paşa ise Bahrîye Nâzırı’dır.<br />
Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Savaşı’na 22 milyon nüfus ve bu<br />
nüfusun üzerinde yaşadığı 1.700.000 km 2 .lik bir toprakla girmiş,<br />
savaştan sonra topraklarının büyük bir bölümünü kaybetmiş ve<br />
nufusu da 12 milyona inmiştir.<br />
Sayfa 25 / 174