Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları<br />
Öğr. Gör. Ali YAYLA<br />
landı. Bunun üzerine Amerika bir süre Türkiye’ye yapmakta olduğu<br />
yardımı kesti. Sovyet Rusya ise Türkiye’nin Müttefikler yanında<br />
savaşa katılmasını istiyordu. Bundan böyle de Türkiye üzerinde<br />
Müttefiklerin baskısı çoğalmış oluyordu.<br />
22 Haziran 1941’de Almanya Rusya’ya saldırmaya başladı. Böylece<br />
savaş Türkiye’nin batı ve kuzeyine yayılmış oldu. Savaşın aldığı yeni<br />
durum üzerine Türkiye her iki ülkeye de tarafsızlığını resmen<br />
bildirdi. Bu dönemde Türkiye, Mihver devletlerinden duyduğu endişenin<br />
yanında, Sovyet Rusya’nın Türk toprakları üzerindeki<br />
emellerini İngiltere’ye kabul ettirmesinden de çekiniyordu. Gerçi<br />
İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye’nin bu endişelerini<br />
gidermek istediler. Fakat Sovyet Rusya’nın tutum ve davranışları,<br />
1942 yılı sonlarında Türk endişesini daha da çoğalttı.<br />
1943 yılı başlarına gelindiğinde, Müttefikler olayların akışını kendi<br />
lehlerine çevirmeye başladılar. Kuzey Afrika çıkartmasını gerçekleştirdiler.<br />
Almanlar da Stalingrad’da yenildiler. Askerî durumun<br />
düzelmeye başlaması, yukarıda belirtildiği gibi, 1943 Ocak ayında<br />
Casablanca Konferansı’nın toplanmasına yol açtı. Burada Türkiye’nin<br />
de savaşa katılmasına karar verildi.<br />
Churchill, bu kararı bildirmek ve Türkiye’nin savunma gücüne ait<br />
sorunları birlikte görüşmek üzere, 30 Ocak 1943’de Adana’ya geldi.<br />
Burada Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve Başbakan Şükrü Saraçoğlu<br />
ile görüştü. 30 ve 31 Ocak günlerinde yapılan toplantıda İngiltere<br />
Başbakanı, Türkiye’nin en geç 1943 Ağustos ayına kadar savaşa<br />
katılmasını istedi. İsmet İnönü, buna karşılık Sovyet Rusya’dan<br />
emin olmadığını, Almanya’nın yenilmesi üzerine, Sovyetlerin Avrupa’da<br />
egemen bir duruma geleceğini belirterek, Türkiye’nin savaşa<br />
katılabilmesi için, Türk ordusunun Müttefikler tarafından donatılması<br />
koşulunu ileri sürdü. Bu istek de Churchill tarafından kabul<br />
edildi.<br />
Adana Konferansı’nda alman karar gereğince Türkiye’nin savunması<br />
için gerekli görülen savaş araç ve gereçlerinin listesi derhal<br />
hazırlanarak İngiltere’ye verildi.<br />
19 Ekim 1943’te, Moskova’da yapılan Dışişleri Konferansı’nda,<br />
Sovyetler Türkiye’nin gerekirse baskı yapılarak savaşa sokulmasını<br />
istediler. İngiltere ve Amerika ise, Türkiye’den Müttefiklere hava<br />
Sayfa 138 / 174
Change language