atailke

More documents

Recommendations

Info

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA mayişler yapılması -ki bunların tertipli olmadığı da çok şüphelidirsöz ve fikir hürriyetini tanıyan bir toplumda caiz görülemez. Keza, hoşlanılmayan kimselere karşı yapılan cebrî hareketleri haklı göstermek için , komünistler gibi hürriyeti inkâr edenlere hürriyet tanınamayacağı düşüncesi de demokrasi ölçülerinde tanımlamazdı. Bu dönemden sonra kurulan solcu olmayan hükümetler, kendilerine yöneltilmiş tenkitlerin önüne geçmek için sürekli olarak halkı sol propagandalara karşı uyanık olmaya davet etmiştir 67 . İşte bu siyasetçiler ve davranışlarıdır ki; Türkiye’nin gelecekteki şekillenmesinin vebâli boyunlarında olacaktır. Varlık Vergisi (11 Kasım 1942) Az önce de ifade ettiğimiz gibi, ülke dışında sürmekle beraber, dünyayı kasıp kavuran savaşın etkisi, büyük ekonomik sıkıntılar halinde bizde de çok ağır hissediliyordu. 19 Aralık 1941’de İstanbul’da ekmek karneye bağlandı. Aynı uygulama bir ay sonra da Ankara’da başladı. Bugün çok kişinin nüfus cüzdanında bulunan damgalar, o günlerin hatırasıdır. Fırınların önünde uzayıp giden ekmek kuyrukları, özellikle İstanbul’da vatandaşın belini büküyordu. Sıkıntıyla beraber yolsuzluk söylentileri de başlamış, dedikodular hükümeti rahatsız edecek hale gelmişti. Bu ve buna benzer konuları yerinde incelemek için İstanbul’a gelen Başbakan Refik Saydam, 8 Temmuz 1942 gecesi bir kalp krizi geçirerek görevi başında öldü. Bir bütçe görüşmesinde: “Türkiye’de A’dan Z’ye kadar herşey bozuktur” diyecek kadar açık görüşlü bir siyaset adamını böylece kaybetmiştik. İnönü, Saydam’ın yerine, Şükrü Saraçoğlu’nu başbakanlığa getirdi. Büyük gürültüler koparan “Varlık Vergisi”, II. Dünya Savaşı’nın buhranlı yıllarında, ekonomiye denge sağlayabilmek için Saraçoğlu Hükümeti’nin “dahîyâne” sandığı bir buluştu. 11 Kasım 1942’de çıkarılan “Varlık Vergisi Kanunu” için hükümet, teklifinde şöyle diyordu: “Bu kanun, ekonomik şartların yarattığı darlığı fırsat bilerek yüksek kazançlar elde ettikleri halde, kazançlarına uygun ölçüde vergi vermeyenleri hedef alıyor. Amaç, söz konusu kişileri, içinde bulun- 67 Karpat, gös. yer. Sayfa 146 / 174
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA duğumuz ciddi durumun gerektirdiği fedakârlığa, kazançlarının ölçüsünde katkıda bulundurmaktır.” Varlık Vergisi kanunu TBMM’de hiç tartışılmadan kabul edildi. Kanuna göre; her il ve ilçe merkezinde kimin ne kadar vergi ödeyeceğini belirleyecek servet tespit komisyonları kurulacaktı. Bu komisyonların kararları tereddüde mahal vermeyecek şekilde ve itiraz edilemez olacaktı. Tahakkuk ettirilen vergi ödeme süresi 15 gün olacak, bu süre içinde tahakkuk eden vergiyi ödemeyenlerin malları haczedilerek icra yoluyla satılacaktı. Bütün bunlara rağmen borcunu ödeyemeyen mükellefler borçlarını “bedenen çalıştırarak ödetmek” amacıyla çalışma kamplarına gönderilecekti. İstanbul’da kurulan üç komisyon tahakkuk eden vergi listelerini 18 Aralık 1942’de açıkladı. Tahakkuk eden vergilerin %87’si gayr-ı müslim, %7’si müslim mükelleflere yüklenmişti. Geri kalan %6 değişik kalemlerde olup, bunların da çoğu gayr-ı müslim azınlıklar ve ecnebilerdi. 4 Ocağa kadar vergisini ödemeyen mükelleflere birinci hafta için %1, sonraki haftalar için %2 gecikme zammı uygulanacağı da duyurulmuştu. Aralık 1942 ve Ocak 1943’te İstanbul’da gayr-ı müslimlere ait binlerce taşınmaz mülk el değiştirdi. El değiştiren mülkler arasında İstiklâl Caddesi’ndeki yapıların büyük bir kısmı bulunuyordu. Satılan mülklerin %67 kadarı müslüman Türkler, %30 kadarı resmî kurum ve kuruluşlar tarafından alındı. 21 Ocak 1943’ten itibaren İstanbul’da binlerce gayr-ı müslime ait ev ve işyerleri haczedilerek haraç mezat satıldı. Tamamı gayr-ı müslimlerden oluşan toplam 1229 kişi, 27 Ocak-3 Temmuz 1943 arasında çalışmak üzere Erzurum Aşkale’ye yollandı. Sürgünlerden 900 kişilik bir grup 8 Ağustos 1943’te yük vagonlarıyla Eskişehir Sivrihisar’a nakledildi. Türkiye’nin ekonomik tarihinde, gerçek anlamıyla ilk “servet vergisi” örneği sayılan bu vergi Cyrus Sulzberger imzasıyla 9-13 Eylül 1943 tarihlerinde New York Times Gazetesi’nde Türkiye’deki Varlık Vergisi uygulamasını eleştiren bir yazı dizisinin ardından, toplanan TBMM, II. Dünya Savaşı’nın kritik günlerinde bu durumdan olumsuz etkilenmek istemediğinden, henüz tahsil edilmemiş olan Varlık Vergisi borçlarının silinmesine karar vererek Aralık ayının ilk gün- Sayfa 147 / 174
Page 1 and 2:
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Ta
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96: Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Ta
Page 145: Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Ta
show all

atailke

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?