atailke

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları
Öğr. Gör. Ali YAYLA
Türkiye’nin NATO’ya Girmesi (20 Eylül 1951)
Hür dünyanın savunmasında Türkiye’nin en önemli anahtarlarından
biri olduğuna dair Kore’de oluşan fikir, başta Amerika ile sıkı
dostluk kurmamızı sağladı. Bunu, diğer batı ülkeleriyle olan iyi
ilişkiler izledi ve Türkiye, 20 Eylül 1951’de NATO’ya kabul edildi.
Adnan Menderes’in, Kore ve NATO işinde isabetli bir iş yaptığı görüşü
öne çıkmakla birlikte, millî ekonomi yönünden hatalı bir gidiş
içindeydi. Hatta, ayağına kadar gelen dünyanın iki ünlü ekonomi
uzmanı sayılan Amerikalı Baker ve Hollanda’lı ünlü maliyeci Lifting’e
yüz çevirecek kadar kısır bir düşünceye itilmişti. Hemen belirtelim
Lifting, Türkiye’nin ekonomisinin kötüleşmeye başladığının
gözlenmeye başladığı yıllarda Dünya Bankası tarafından önerilmiştir.
Menderes, Dünya Bankası ya da IMF’e karşı olduğu için değil,
ekonomideki kötü gidişi kabul etmediği için bu öneriyi reddetmiş;
“İnce bir takım teknik hesaplar ve tıbbî operasyonlar bir tarafa bırakılmak
üzere, ben her davada her uzmandan daha iyi düşünecek
ve karar verecek kudretteyim” diyecek kadar da ileri gitmiştir.
Amerikan iş dünyasının önemli kişilerinden biri olan Baker da epey
zamandır üzerinde çalıştığı ünlü raporunu tamamlamıştı. Özet olarak,
Türkiye’de büyük sanayi yatırımları yerine, ihracat tarımını
artıracak, büyük döviz kaynakları sağlayacak önlemler üzerinde
duruyordu. Baker, ekonomide “Liberal Görüş”e önem veren Demokrat
Parti’nin, bu rapora büyük ilgi göstereceğini sanmıştı.
İç politikada hava, o yıl aralık ortasında büsbütün elektriklendi.
CHP’nin sert muhalefetine, daha ağır biçimde mukabele etmek isteyen
Demokrat Parti, 14 Aralık’ta çıkarılan bir kanunla CHP mallarını
hazineye devretti. Demokrat Parti’ye göre bu mallar, CHP’nin
“haksız iktisabı” idi.
II. Dünya Savaşı boyunca Türkiye tarafından başarılı bir biçimde
yürütülen tarafsızlık politikası, uygun dış ticaret ilişkileri geliştirmişti.
Bu yüzden DP iktidarı ilk yıllarında, kendinden önceki yönetimin
bu başarılı politikası sayesinde dış kredi kaynakları bulmada
başarılı oldu ve bunlardan yararlanmasını bildi. Ayrıca savaş boyunca
Merkez Bankası rezervleri de altın ve döviz bakımından iyi
bir seviyeye ulaşmıştı. Kore’ye asker gönderilmesi ve böylece NA-
TO’ya giriş vizesinin alınması uluslararası koşulları Türkiye’nin
lehine çevirmiş, tarım ürünlerinin dış pazarda uygun fiyatlardan
Sayfa 155 / 174