atailke

More documents

Recommendations

Info

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA partinin kurulması mümkün olacaktır. Tek dereceli 68 olmasını dilediğim 1947 seçiminde, milletin çoklukla vereceği oylar, gelecek iktidarı tayin edecektir.” 7 Ocak 1946 Pazartesi günü, saat 16.30’da “Demokrat Parti” resmen kuruldu. İsmet İnönü yeni kurulan partinin çok fazla güçlenmeden seçime gitmeyi istemiş olmalı ki; TBMM’nin 31 Mayıs’ta “Tek Dereceli Milletvekili Seçimi Yasası”nı kabul etmesini, 10 Haziran 1946’da, epeyce gürültülü bir toplantıdan sonra alınan “Seçimi Yenileme Kararı” izledi. Yeni seçim, yeni düzeniyle 21 Temmuz 1946 Pazar günü yapılacaktı. Arada pek vakit olmadığı için partiler hemen hazırlıklara başladı. İnönü, Demokrat Parti’nin hızlı gelişmesi karşısında CHP’nin iktidarı kaybetmesinden ciddi anlamda kuşku duyuyordu ve bunu da 17 Temmuz’da yaptığı bir radyo konuşmasında şu şekilde imâ ediyordu: “Millî irâdenin hakiki ve temiz bir surette meydana çıkması, hepimizin müşterek başarımız, kanunî görevimiz, şerefimiz olacaktır. Partim, seçimi kaybedecek olursa, Cumhurbaşkanlığı görevinden çekilmenin tabii bir şey olduğunu bütün vatandaşlarımın bilmesi lazımdır.” 1946 Seçimleri (21 Temmuz 1946) Açık oy gizli sayım ilkesine göre 21 Temmuz 1946 gerçekleştirilen seçimlere demokrat partinin dışındaki Çiftçi ve Köylü Partisi, Türkiye Sosyal Demokrat Partisi, Türkiye Sosyalist Partisi gibi partiler katıldı. Demokrat Parti 465 milletvekilliği için sadece 270 aday gösterebilirken diğer partiler sadece büyük kentlerde seçime katıldı. Açık oy, gizli sayımın sonucu belirlediği bu seçimler, “şaibeli seçim” olarak demokrasi tarihimizdeki yerini almıştır. Seçim sonucunda CHP 395, DP 66, bağımsızlar ise 4 sandalye kazanabildi. Seçimde uygulanan sistem eleştirilere yol açtı. Sandık kuralları sandıklardaki oyların sayım ve dökümünü yaptıktan sonra durumu bir tutanakla belirler ve oy ve belgeler yakılırdı. Demokrat parti bu uy- 68 Tek dereceli seçimlerde, seçmenler temsilcilerini doğrudan kendi oylarıyla seçerler. Tek dereceli seçim daha demokratik bir uygulamadır. Sayfa 150 / 174
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA gunsuzluğu ve tutanakların değiştirilmesi çok kolay olduğundan seçimlere itiraz etmiş fakat itirazı aleyhine sonuçlanmıştır. İtiraz sonucunda milletvekili sayılarında değişiklik ortaya çıkmış, CHP’nin milletvekili sayısı 403, Demokrat Parti’nin milletvekili sayısı ise 54 olmuştur. Bağımsızların sayısı da 8 olarak değişmiştir. 1948’de demokrat partide de ayrılıkçı sesler artmaya başladı. Parti içi muhalefet eden bazı milletvekilleri partiden ihraç edildi ve bu milletvekilleri de Müstakil Demokratlar Grubu’nu kurdu. Daha sonra ise Millet Partisi kuruldu böylece kurulan bu parti hem CHP’ ye hem de DP’ne muhalefet görevini sürdürüyordu. Bu dönemde 8 Ağustos 1948’ de Öz Demokratlar Partisi ve 9 Ağustos 1948’de Serbest Demokrat Parti kuruldu. İlk Devalüasyon: 7 Eylül Kararları (1946) Bu arada, ulusal ekonomiyi çok yakından etkileyen, “Varlık Vergisi” uygulaması kadar acı gelen bir başka olayı da belirtmek gerekir: 7 Eylül kararları, yani ilk devalüasyon. II. Dünya Savaşı sonunda, elimizde önemli ölçüde altın ve döviz stoku varken, neden devalüasyona gidildiği hâlâ üstünde tartışılan bir konudur. Bu devalüasyonla 1 Amerikan dolarının fiyatı 1.32 Türk lirasından 2.80 Türk lirasına çıkarıldı. Gerekçe olarak hükümet, savaş yıllarının sebep olduğu “ithalat sıkıntısı”nı ve bu sıkıntının yarattığı “üretim yetersizliği”ni öne sürüyordu. Oysa bu görüşte olmayan ekonomi uzmanları, “dengeli bir kalkınma politikasının pekala akıllıca bir yol sayılacağını” savunuyorlardı. Hemen belirtelim, devalüasyon, yaraya merhem olmadı. Savaş sonrasında daha da ağırlaşan ekonomik koşullar, devleti yeni vergilere zorladı. Ekonomik sıkıntılar Peker kabinesini zor durumda bırakırken, muhalefet olarak Demokrat Parti’nin çok sert biçimde yoğunlaşan eleştirisi, azınlık olmasına rağmen, Meclis’te ağırlığını sürdürüyordu. Hatta yıl sonuna yakın günlerde büsbütün alevlenen bütçe görüşmeleri sırasında, DP’liler Meclis’i topluca terk ettiler. 1950 Seçimleri (14 Mayıs 1950) 14 Mayıs 1950’de yapılan seçimde CHP hiç de beklemediği bir yenilgiye uğradı. Oyların %53,6’sını alan Demokrat parti 408 milletvekili ile temsil edilirken, oyların %40’ınıalan CHP ise 69 milletve- Sayfa 151 / 174
Page 1 and 2:
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Ta
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100: Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Ta
Page 149: Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Ta
show all

atailke

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?