You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları<br />
Öğr. Gör. Ali YAYLA<br />
lerinde Aşkale ve Sivrihisar sürgünlerini yaklaşık on aylık esaretten<br />
sonra evlerine gönderdi.<br />
Kanun ile toplam 314.900.000 TL vergi tahsil edilebildi. Bu sayının<br />
%70’i İstanbul’da toplandı. Toplam tahsilât, 394 milyon TL ile<br />
1942 devlet bütçesinin %80’ini buluyordu.<br />
Bu kanunun ardından gayr-ı müslim azınlık Türkiye’yi terk etmeye<br />
başladı. 1935 sayımında Türkiye nüfusuna oranı %1,98 olan gayr-ı<br />
müslim azınlıklar, vergiden sonra başlayan göç nedeniyle<br />
1945’te %1,56’ya ve 1955’te %1,08’e kadar düştü.<br />
Çok Partili Hayata Geçiş Dönemi<br />
Türkiye, II. Dünya Savaşı’nın pençesinden yakasını kurtarmıştı<br />
ama, savaş sonrasının koşulları, sosyal, ekonomik ve siyasal değişmelerle<br />
bizi de çok yakından etkiliyordu.<br />
Özellikle CHP içindeki kaynaşmalar, ortamın yeni bir siyasal kuruluşa<br />
gebe olduğunu açıkça ortaya koymuştu.<br />
Aslında bu kaynaşmalar yeni değildi. Kapımıza kadar dayanan savaşın<br />
en civcivli döneminde alman ekonomik önlemler büyük sıkıntılar<br />
yaratmış, geniş halk kitlesinin CHP’ye karşı bıkkınlığını körüklemişti.<br />
CHP saflarında yetişen, ama ülkenin CHP’den ayrı görüşle<br />
çok daha tutarlı biçimde yönetileceğini düşünenler, gidişattan<br />
hoşnut değildi. Bunu, 1942’den beri üstü kapalı da olsa dile<br />
getiriyorlardı.<br />
İşte o günlerde, CHP içindeki sancılar giderek belirginleşiyordu.<br />
Yakında Türk Siyaset Tarihi’ni etkileyecek ölçüde, önemli şeylerin<br />
olacağının işaretleri veriliyordu.<br />
Nitekim Meclis’te 29 Mayıs 1945 tarihinde görüşülmesi tamamlanan<br />
bütçeye, Celal Bayar ye bazı arkadaşlarının ret oyu kullanması<br />
CHP’yi karıştırdı. Hatta Bayar ve arkadaşları, sadece bütçeyi reddetmekle<br />
kalmadı, Saraçoğlu hükümetine de güvensizlik oyu verdiler.<br />
Olaylar kısa zamanda gelişti. Bayar ve arkadaşları bütçeyi bahane<br />
etmişlerdi. Aslında CHP yapısının artık demokratik düzene<br />
uymadığını, parti tüzüğünde önemli değişiklikler yapılması gerektiğini<br />
söylemek istiyorlardı. Önce, Meclis kulisinde fısıltılar halinde<br />
dolaşan bu istek, Türk Siyasî Tarihi’ne “Dörtlü Önerge” (Dörtlü<br />
Takrîr) olarak geçen ve 12 Haziran 1945’de Meclis Başkanlığı’na<br />
Sayfa 148 / 174
Change language