An gaidheal - National Library of Scotland

.'Treas Mios an t-Samhraidh, 1873. AN GAIDHEAL. 135seinble Gaelic popiilai- history iustyle and incident. — I am yourobedt. sei-vant, J. F. CAMPBELL.Niddry Lodge, Kensington,London, W., June 16, 1873.I.—SGEUL GOIRID, FIRINNEAOH.Bha ann an eilean Mhiiile dithisf hear. B'e aiinii aon dinbh, DiighallMac-na-faiche ; ainm an f hii- eile,cha'n fhios domh. Bha Dughallcleachdta ri dol do'n chladh a ghearradhfeoir. Cha robh so taitneachle 'choimhearsueach agus bha e toileachstad achnrairgearradhan f heoir.Dh'fhalbh e agns dh'fholaich se e-fein foidh aon de leacan a' chladh,agus rinn e an rann a leanas an uair athainig Dughall le'chorran'n a laimh:"Co thug dhuitse 'Dhugbaill ordughAir tighinn a bhuain feoir do 'n .ait' so?Fuirich bhuamsa fad an iaruinn,'S na bi 'tigh'n siar air mo cbarnan.II.Chunnaic mise uair de 'n t-saoghal,'N uair 'bha Clann-a-Baoth 's an aitc,Dh' fhalbhadh iad 's an coin air iallan,'8 bhiodh iad a tiadhach 's a' bhraighe;III.Thigeadh iad, 's an dainih air iomain,Seachad muineal Chnoc tabhaid ;Ruigeadh iad Tom-Fhinn na b-aibhne,'8 bhiodh iad 'g an roinn air an cairdibhIV.Cha robh braiHs, leann no caochan,Aig daoine ri fhaighinn 's an al sin,Ach meadraichean mora foidh 'n cobharDe bhainne nan gobhar bana,I.'s a Dhughaill tai-r as." Le so achluhmtinn do Dhughall chlisg achridhe 'n a choni 's cha 'n f hacastuille 's a' chladh e.U.—JIUBHLAR NA DUNA(;H.Bha na Gaidheil bho sheaiicleachdta ri da latha sonruichte armsgach bliadlina a ghleidheadh marlaithean feille. B' iad sin latha naNoUaige moire agus latha na NoUaige-; ;'Eirich thusa 'bhean choir,'8 a l)hean og a choisiiui cHu'8 am fear nacli do bheum suilbige. Bha oidhche na NoUaige bigeairagleidheadh'n a h-oidbche roshonruichte,agus air a h-airimeachadh"Oidhche Chollamn" anns an robh ah-uile fear agus bean, fleasgach ogagus gruagach air an cruinneachadhaig fleagh am measg an cairdean agusan coimhearsnaich, agus bha an cruinneachadhso air a dheanamh le morghreadhnachas,chairdeas ag'usf hiug-hantas anns an doigh a leanas.Bha caora no mult air 'f heannadh lefeanuadh-builg- airsou fleagh na Collainn.Bha crioman beag de'n chraicionnair'fhagail gun f heannadh airuchd a' bheathaich agus an deighsin air a thabhairt a mach gu glauagus air ainmeachadh " Caisean Collainn."Bha an Caisean Collainnan sin air a ghiulan le muinntirna CoUaiim; bha gach fear agusfleasgach aig uair shonruichte de'noidhche a' cruinneachadh comhla agusa'falbh a dh-ionnsaidh tighean ancairdean agus an coimhearsnaich.Dh'fheumadh a' chuideachd uile doldeiseal tri uairean timchioll an tighe,gach fear le lorg 'n a lanih agus agaithris an rainn so a leanas, mai' abha e 'dol air aghart a' cuairteachadhan tighe—aig a cheai-t am a' slachdadhballachan an tighe leis an lorg abha'n a lamh: " Chollainn, a bhuilgbhuidhe, bhoicinn, buail an craiciouuair an totadh. Cailleach 's a' chuil—cailleach 's a' chill—cailleach eile 'nceann an teine; bior 'n a da shuil;bior'n a goile: Eirich agus fosgaildhuinn." Bha gach fear an sin rirann a ghabhail ag an dorus m' amfosgailear dha e. Is e so aon dena rannaibh:Liolihair thusa 'Chollainn uaitMar Ini dual dhuit a thoirt dhuinn.A' mhulchag air am bheil an aghaidh reidh,'8 mar 'eil sin deas ad choir,Foghnaidh aran's feoil dhuinn."Bha an dorus an sin air 'f hosgladhle greadhnachas agus fiughantasuach bu bheag; bha an Caisean Col-