An gaidheal - National Library of Scotland

'' Tha—"C'eud Mliios au t-SamliraicUi, 1873. AN GAIDHEAL. 71ann ach sgillinn Shasunnach. Cha tuig Rainig i agus ghabh i bothan tighe o thuathanacham fochair a' bhaile. neach sam bith giis am feuch se e, cia coBha'nfurast "s a ta e airgiod a dheanamh air au og-bhean so riamh deanadach, dichiollach,doigh so, agus tha fios aig na h-uile nach agus glic. Cha robh la 's a' bhliadhnafurast a dheanamh air dhoigh eile. An nach robh i' faotuimi oibre mu 'n tuathanachas,uair a thoisicheas duine air neoni beag aghleidheadh mar so, tha toil-inntinn aige a' deanamh gach ni a thigeadh 'n acaradh air na h-achaibh, agus a' faotuinuann a bhi 'faicinu gii'm bheil a chuid duaise bheag, chinnteach air son a saoithreach.An deigh dhi a bhi samhradh noairgid a' fas mor gu'n fhios gii'n aire dha,agus ni e strith chum a mheudachadli.Cuiridh e a nis, le Ian chridhe, anns anleabhran, an tasdan a rachadh roimh sindha a' cur seachad a h-uine air an doighso thainig i a stigh do'n bhaile air feasgararaidh, o cheanu a uis dluth air ficheadle gleadhraich 's an stop. Tha'n cleachdataitneach so a' teagasg do na h-uile a bhicuramach, measorra, agus stuama. Cuiridhiad cul ris gach miUeadh, anameasarrachd,agus caitheamh, agus uile laitheanam beatha Ijithidh iad taingeil air son a'chaochlaidh a rinneadh air an giulan, agusair au drochcleachdannaibh. Gu robhiad lionmhor am measg luchd-leughaidha' Ghaidheil a smuainicheas air so agusa bheir iomadli beannachd dha-san achomhairlich dhaibh a' cheud sgillinn achur'n an leabhranaibh-malaii-t.Cha'n iirrainn neach a thuigsinn antoiseach ciod a' Ijhuanuachd a ta ann dotheaghlach sam bith, an uair a bhios ceannardan teaghlaich sin curamach agusglic ann a bhi 'gleidheadh, agus a' cur museach neoni beag au tras' 's a ris air son anama ri teachd. Is cruaidh agus is duilichan obair do chosnach bochd airgiod adheanamh, ach tha e morau u'is dorra dhaan t-airgiod sin a ghleidheadh an deighdha a dheanamh. Uime sin, 's e gliocasgach neach aig am bheil a' bheag no mhoran ceaim na seachduin mar thuarasdal airson a shaoithreach, earrami liheag deth achur 's a' Bhanc-caomhnaidh, agus gunfhios gun aire dha, fasaidh e mor. Chado ghabh neach aithreachas riamh air songu'n d' rinn e so. Tha cor is deichbliadhna fichead o-n thoisich na Bancaicheau-caomhuaidhsin, agus is mor ambeannachd a bhuilich iad air au rioghachdair fad.Tuigear so ui's fearr le aon eiseimpleira thoirt air a'chuis.Bha bean-phosda og, thapaidh anns anEilean Sgiathanach a chaill a companach,agus a dh' f hagadh le triuir nighean, abha 's an am gle og. An uair a thoisichgorta mhor's an Eilean sin, mar a tacuimhue aig morau fathast, bha a' bheanso air a saruchadh gle chruaitlh a thaobhgainne an teachd-an-tir. Runaich i airla de na laithibh, air sgireachd a breithfhagail, agus air Baile-ciim ua Siorramachda thoirt oirre, far an robh duil aiceri cosnadh eigin fhaotaiun chum i feiuagus a caileagan beaga a chumail beo.bhadhua, agus ghainn i airsan a ta 'sgrio-Ijhadh so sios, beagan an deigh dha teachddo'n aite, do bhrigh gu'n robh eolas aic' airroimh sin 's an EUean Sgiathanach." An 'tu so 'Mhairearad, tha mi rothoilichte t-fhaicinn ; agus cia mar tha thufein agus do phaisdean?"'sinn uile slan, fallaiu, gun fhathgearain, ach ciamar tha sibhse ? Is mormo sholas gu'n d' thainig sibh a dh-iounsuidha' bhaile so. Ochan ! Ochan ! ismi tha toilichte an diugh."An deigh do Mhairearad a h-eachdraidha chur an ceill gu mion, poucail ann amfior Ghailig, thubhairt i :" Tha gnothuch beag agam ribh agustha mi'n dochas gun dean sibh e. Soagaibh coig puinnd Shasunnach a chuir mir' a cheile o-n thainig mi do'n aite so, agusgleidhidh sil)h dhomhsa iad air eagal gu'ncaill mi iad.""Tha mi ro thoilichte gu'n deachaidha' chuis CO math leat a Mhairearad, oiris fhada 'bhiodh tu 's an Eilean Sgiathanachniu'u sgrioliadh tu na h-uiread r' acheile ; ach cha ghabh mise an t-airgiodagad idir, agus cha ghleidh mi dhuit e airan doigh sin; ach ma thogras tu cuiridhmi e gu buil u'is fearr dhuit, agus gubuil a bhios chum beagan buannachddhuit, aig an am cheudna."'' Ciod e sin ? Bha duil agam gu'mbiodh e chum feuma dhuibh fein, agus isi ur beatha a ghabhail, a chionn gu'mbithinn gle chinnteach as an uair a dh'fheudadh feum a bhi agam air."" Cha ghabh mi idir e, a ^Mhairearad,air an doigh sin, ach cuiridh mi e a'd'ainm fein 's a Bhanc-caomhnaidh ;gheibhmi leabhar beag air a shon amis an sgriobharsios e, a ghleidheas mi dhuit, agustogaidh e riadh dhuit an sin." Banc-caomhnaidh ! Cha 'u 'eil agamidir air na bancaichean sin. Tha eagalorm nach 'eil iad cinnteach, agus b' fhearrleam gu mor 'n ur laimh fein e."' Gabh thusa mo chomhairle-se, aan urrasMhairearad, agus theid mi feinair nach eagal da. Ach tha urras u'isfearr agad ua mise. Tha Bhanrigh mhaith