LEHEN LIBURIA
Lehen liburia edo filosofo euskaldunaren ekheia - Euskaltzaindia
Lehen liburia edo filosofo euskaldunaren ekheia - Euskaltzaindia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1.7. Noizkoa den lehen liburua.<br />
Hemen emanen dugun lehen liburua, 1785.an, Frankfurt-en agertzekotan,<br />
aldatu zen. Egiategi-ren obra ikertzen denean ikusten da,<br />
aipatzen dituenjendeen artean urtegun hurbilena (hiiillanena), Catinat<br />
mariskala dela, 1712.an hila; beste leku batean etsenplu ta adibide<br />
bezala, 1726.urtean zaldun batek, urtebetean, egin ditzaken kilometruak,<br />
hartzen du (liburuaren hastapena ote?) baita Champainan basahaur<br />
batekin gertatua, 1734.urtekoa ere. (liburuaren azkena?)<br />
Aita Larramendi-ren El Imposible vencido, euskararen ikasteko<br />
bidea, 1745. urtean agertua ta argitaratua zen; ordukotz uste dut lehen<br />
liburu hau idatzia zela, zeren lehen kapituluetan ikusten baita Larramendi-k<br />
asmatu hitzak erabiltzen dituela, nahiz geroago ez dituen hitz<br />
guziak "hiiskara xahii ta garbian" zuzendu, hala nola haboro (Z.),<br />
gehiago-ren lekuan, praue (Z.) eskele-ren ordez, gabe (Z.) bage-ren<br />
tokian eta beste. Argi dago Egiategik Larramendi irakurrita bere lana<br />
osoki berriz idatzi duela ta hitzaurria egin.<br />
Beharbada lehen liburua 1750.urtean idatzia zegoen.<br />
1.8. Bigarren liburua noizko?<br />
Hiru zatitako bilduma lodi hortan, Belako zaldunaren aipamena<br />
badago; 171O.urtean jaioa, Joanes Felipe Belakoa izan behar duo Ez ote<br />
da lehen liburuan aipatzen duen aitoren semea? Harengandik ote zuen<br />
laguntza ta lagungoa zerbait nahi? Nondik nahi, bigarren liburuan,<br />
gertatu berri bezala ematen du 1778.an gertatua.<br />
1.9. Hirugarren liburua noiz?<br />
Aberatstarziin giizien giltz bakhoitza, 1782.urtean agertzekoa omen<br />
zen, eta baliman beste biak bezala 1780.urterako egina.<br />
1.10. Egiategi-ren filosofia<br />
Egan-en idatzi nuen artikuluan zoritxarrezko hitz horiek jarri<br />
nituen:<br />
puskaz eta pedatxuz egin arropa dirudi; ez da modako<br />
eskola liburu txipi baten mailla baino gorago igaiten, nahiz<br />
buruxka on batzu balizatekean biltzeko".<br />
(Egan, la aipatuan, 76.orr.)<br />
Garai hartan, Hegoaldean baita gehiago iparraldean ere, gure lehenagoko<br />
ideologien ezjakinean bizi ginen, bestelan Egiategirenfilosofia<br />
berealaxe, egiazko euskalduna bezala, bere denborako euskalduna<br />
17
Change language