LEHEN LIBURIA

ikasten de/a /angi/e izaiten, /aborari semeari go/denabarra eskuetan
ipiniz, aitoren seme aberatsari ezpata eskuan ta gazterik haurrak etxekoen
/aguntzen ohituz, baita exenp/ua emanaz ere.
Emaztiaz Egiategi euska/dun o/erkarien esko/akoa da, emazteak
gehienetan goraipatuz; emazte, ama ta ifiudeaz dionaz, baliteke Etxepareren
oiharzun bat, aran, bat izaitea, baina emaztea er/ijioaren zaintza/e,
askotan bake iturri, baina herri baten sa/batzai/e ere ditekena. Kapitu/u
askotan andreak goraipatuak dira, toki bakan batean Sn Augustinen
iritzi txarra emaiten du, baina no/ako bizitza amorosa izan zuen Augustinek?
Gainera Egiategi-k aipatzen ba/din badu ezkontzaren "berezitan':
geroko berezitan berak kontrariua pentsatzen due/a garbiki esaten
digu. Beraz Egiategiren obra, behar bada emaztearen /aidoretan euska/­
dun batek idatzi duen fan ederrena da.
Izairiak (naturak) toki handia duo Izairi horipantheista da Jainkoa
bere barruan baitu, Jainkoa bera baita. Izairia da gizona bide zuzenean
eduki behar duen indarra. Izairi hori maiz aipatzen du, bereziki itxasoa,
mendia baino gehiago. Ez ote da Egiategi, itsas a/de hortan bizitu? A/a
itxasoak irudimena hukitzenago dio? Suak, aizeak, urak, /urrak, zuhaitzak,
deskribapenetan eta metaforetan nasaiki agertzen dira eta aberen,
piztien artean, gatukentea (onza, /ehoin, katamotz, /ehoin fiabar, kata
fiabar, tigre eta abar).
Elizaz dioana, liburu hortan, /abur da, ha/ere apezei dio, te%gia
eztabaida aspergarririk ez /uke/a nahi euska/dun apezen artean entzun,
horietatik baitira sineste berrikeriak sortzen eta berak ikatzegi/earen
fede bakuna due/akotz. Bere fi/osofia, beraz, osokipragmari, ekintzari,
egunoroko gauzari emana; ez dabi/a goiko /afio ta odeietan, ez ametsetan.
Erre/ijio hoztasuna aipatzen du, (bigarren liburuan, aitzakia Elizari
botatuko dio), baita dio gizartemailangiristinotasunak.kristautasunak,
ez due/a ezer a/datu, sa/bu eta gizarte oreka /agundu.
Jainkoa (jinkoa), ez du behar baino gehiago aipatzen, ezpada hain
zuzen herioaz, ezkontzaz, hi/en bizairaz eta haurren hazkuntzaz mintzo
denean; gehienetan "Jinko" hori ezta egunero gure ondotik azote bat
eskuan dabi/ana, mora/a errespetarazteko, nahiz haren zigor ta kastigu
batzu aipatzen dituen. Egiategiren mora/aren zaifia Ohorea da, eta
erabi/tzenenik duen aditza apalti.i; gizonak eta bereiziki euskaldunak,
bere nortasuna gora eduki behar du, gaizkia bekatu baino gehiago
erorpena baita. Gurefi/osofiak badaki norentzat ari den, haren baserritarra
ez da Peru Abarka; badaki zein diren euska/dunen arteko gizarte
gaitzak: urguillua, gorroto eta mendika, auzoen ezin ikusia, auzikeria,
diru-gosea ta borrokarako joera; horietzaz da hobekienik mintzo,
19