LEHEN LIBURIA
Lehen liburia edo filosofo euskaldunaren ekheia - Euskaltzaindia
Lehen liburia edo filosofo euskaldunaren ekheia - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
------------------_._-<br />
egin laiteke, bena ezkirade jendenetzaz baizik mintzaWren. Aristotak<br />
dio, hirur kasta diradiala, hartan, beharrak, plazerrak ta berdhtidiak<br />
egin dtitianak. Lehen da egtin jarraikiena ta nozpait hiriak ta btirgiak<br />
egin ztitiana, zokhorri batek berziari, emangei estaktirtitik(1579), ordian<br />
aizoak tinhtirriak bezala ari ziradian; orai aldiz norbere delarik, adiskidegoak<br />
aspaldian bide, aharrer ta auzier, eginik, aizoak bizi zirade etsai<br />
bezala, adiskidegoak ere bere izena galdtirik, gehiago amets baizik ezta<br />
ageri, sektilan izan ezpaliz bezala.<br />
Jeloskeriaren ta zekhifigoaren stiiak die adiskidegoa erre, aiziak ere<br />
haren hautsa ltirretik eraman. Khiristia lehenak haifi tinko ziradian<br />
adiskide bata berziari, non hil nahian bata berziaren lekhian paganer<br />
eskeintzen beitziradian, onai aldiz anaiak bere anaiaren beitti tikhatzen<br />
odola, lizatekiala Kainen pare, arrotaz beldtir ezpaliz. Nekez ere aitak<br />
haurrer haurrek ere bere aita-amer behar lukeien amorioa dereie ezagtitzen.<br />
Nekezago ere adiskide bat ediren daiteke, eziez tirrhezko meatze<br />
bat(l580) mendi gorenetan; hantik ezagtitze bakhtinak dti adiskidegoaren<br />
izena ozkendti ta hartara delarik orai jende gtizia, dtigtin ikhus<br />
lizatekianez ezagtitze hartan haitorik.<br />
Dtigtin lehenik jende handiak adiskidegoarik e'lirokiela har txipiarentzat,<br />
delakoz bere handitarztinez ta handiago izan nahiaz haifi betherik<br />
non jende gtizien zerbtitzti egin e'lirokienak, arrotz beittitie. Balakariz<br />
diradialakoz tingtiraWrik ta norbere irapaiziaren jarraikian doatzalarik<br />
hetan, eztie adiskiderik batere ta mespretxatzen dutielarik alokairtizko(<br />
1581) zaldiez bezala hetzaz zerbtitxatzen dirade.<br />
Adiskidegoa, bardintaztinian baizik ezta laket( 1582), hau batzen<br />
ezpadti, dti egiten. Ez izanik ere bardingoa bijende suerten artian, behar<br />
handiak dtiW zonbait aldiz apaleraziten ta txipien doialajarten, berzela<br />
hegaltaz(l583) doa adiskidegoa ta beren handitarzUnari so ari direlarik<br />
bezaifi apaltarzUnaz dirade. Inhun ere maite eztielarik, amorioaren<br />
inkaria bortxaz egin behar diela dakie, berze althe beren handitarzUnak<br />
dereie lanak haifi UsU emaiten non berzentzat iitsartia beitie nekez<br />
edireiten.<br />
Hantik dirade miindU gtiziaren balakariak iisii delarik hen bihotza<br />
zeifiiitegiko oillarraren pare aize giizier iitziiltzen dl~na. Bena hen balakak<br />
ta hitz emanak euriaren hur istiletan( 1584), kiiskiiillien pare di rade,<br />
hek bezaifi fitez dirade argiisten( 1585) hala ere gizon ziihiirrak daki<br />
jende giiziari hitzeman dereien obra, harentako eztela, jalki bezain sarri<br />
ahatzerik(l586) dagoela.<br />
Jende giiziaren adiskide, baterenena( 1587) eztela aspaldian egia hori<br />
errana dago, baietare botaiak(l588) giizier eginak eskerik merexi<br />
212