LEHEN LIBURIA

hala ere mintza ahal daitekiala, ta ni benD langile hoberik diano, hetarik
sorthiiren dela haren ohoriaren gatik orafio hanitz berzerik.
Egiindano etzait biirian sarthii, ez etare sarthiiko, gaizki mintzatzia
hiiskaldiinen axolgabiaz etare nola gogatii(20) eztien(21) beren amamintzoa
dieno mezpretzatzen, herria diela arnegatzen(22); ta Jinkojaunaren
dohaifiak zankopetan diitieno jarten, beren biiriak diitiela
apaleraziten(23). Ezi sortzepena denian eder, ta mintzoa arauiala,
iikhatzen diitianak biak, herriari dago(24) traidore, ta berze dierri(25)
giiziak berenetzaz baliatzen diradiano, baliatii nahi ezten hiiskaldiinak,
berzeren gaifitik abantailla iikhen diitianetzaz...
Mintzoen banaitiak(26) diitii dierri giiziak bederakatzen(27), hartan
daude bederak tieso. Hiiskaldiina aldiz hetarik lehena dena bere mintzoa
eskeletiirik zinez, haren hilerazitera dabila. Ddzogiin galtha,(28)
datekenian hartara heltii zer datekian hiiskaldiina? Bohamien kastatik
datekia?(29) Hek bezala beren artian hitzauri(30) txar bat orhatiirik,
tximinoek, mintzazale balaude, eliikiena nahi. Dil~ia(31) holako bat
obratiiren?
Ene gogoan eztago, jendia bere ama mintzoari arrimatiirik, berzerenetzaz
eztian axolik(32). Aspaldian dago errana, gizona dela hanbatetan
gizon, nola mintzo suerte beitaki; topa hiiskaldiin menditarra~ dakian
espaifiola, delako hen aizo(33); topa ere, ordokitarrak(34) dakian biarnesa
edo zerbait frantsesetik, hantik biek diitiikien abantailla gatik,
bena beren artian ta etsaien eretzian, htiskara xahia dezen mintza, da ene
egarria. Hartakoz ere hiiskara baizik eztakiana, bego artzaifi, merkhazalia
benD gizon perestiago datekiala ni berme.
Bena hiiskararen ontartiaren(35) gatik, erran dtigiina(36) sinheste
gabien eretzian thipil bedi(37), akadoikeria(38) handi baten auzi hau
lizateke ekheia. Lizate, elhen parrasta altistak urden aitzinian ereitia
bezala. Llabiirzki diigii erranen hiiskaldiin lealak bt::re mintzoaz jakin
behar diana, Aita Larramendikere laski probatii (rik) dagoela hau dela.
Lehena, mintzorik hiiskara benD bere hitzen egokian
hobedantagorik denik eztela.
Bigerrena, batere jende giizier mintzatzian haren garthardia(39)
dianik.
Hirurgerrena, ez etare, bere elhetan(40) hain llabiir denik.
Laurgerrena, bere araudian ta ardiestian batere jarraikiagorik
eztela.
Bostgerrenian, alozia(41) bat diala, berze mintzoetaz edereiten
eztena.
26