LEHEN LIBURIA

auzikaria, maltzurra, borrokaria ta diruak usteltzen hasia; badirudiere,
oraindik ezagutzen ditugun auzo harreman batzu, gal zorietan zeudela
orduan, mila zazpi ehun laurogei urteak baino lehen. Halere gizona
izaitez gaiztoa izan arren (Rousseau-ren aitzitik) burasoen, hezikuntzaren,
erakaskuntzaren indarretan apur bat sinesten duo
Euskaldunen hizkuntzetaz
Idazleak uste du giza bakoitzak bizpahiru hizkuntza ezagutu behar
lituzkeala, baina euskarari bere leku ederra utziz.
"aspaldian dago errana, gizona dela hanbatetan gizon, nola
mintzo suerte baitaki.. bena beren artean ta etsaien eretzian,
Htiskara xahia (garbia) dezen mintza, da ene egarria".
ta berak egiten duena da "nere dierriaren amorioa" gatik eta "mintzo
haren Ohoriaren gatik niz heben ltimari lothti" eta euskara idazteko gai
dela erakusteko.
1.11. Egiategiren iturriak, irakurketak, aipamenak
Exenplu (gerthaldi) bezala Tiirkoak askotan aipatzen ta miresten
ditu, baita Erromako pagan zaharrak ere; beharbada Grezia du ederrestenenik,
Aristota, Platon asko aipatzen. Giristinoetan Sn Augustion,
baita Ezkiribu Sainduak ere. Frantses JilosoJorik eztu batere aipatzen;
gaifiera, aipamenetan ez da Axular bezala zehatza, askotan gogoz hartzen
ditu (esate baterako Bibliaren bi bersetez bat egiten du); saiatu naiz
esaldi horien zehaztatzera, baina aldatzailearen hutsek buruhauste asko
eman didate, Egiategik bat edo beste zuzendu badu ere.
Gure idazleak exenpluen indarrean "gerthaldien indar" delakoan
sinhesten baitu, kondaira aipamen asko baditu, paganuen kondairatik
baita Sainduen bizitzetatik ere; ikuspegi zabal batetik, konturatuko
zarete gure gizonakJrantsesezko liburuen gandik baitagaztelaniazkotik
hartu dituela adibideak. Eztu gehienetan Euskal Herriko adibide asko
ematen -liburu hontan- baina gure herriaren egoeraz asko ikasten
dugu gizarte harremanei buruz, baita metaJoretan agertzen direnjanari,
jauntzi, lege-ohiturak irakurriz ere. Berak dio, nola lan egin duen bere
bigarren liburuan, alfabetoaren bidean bere gogamenak bildu, bere
irakurketetan oharrak hartuz eta euskal esaerak bilduz.
Isidoro Fagoagak ikertu duen Garat anaien obran bezala, Garibay
Oihenarten gandik, Larramendiraifio katea bat jarraitzen dugu, Egiategi
gan garbi dena, euskaldun kontzientziarena (herria ta hizkuntza)eta
denbora berean giristino, kristau erreJormista ideiak Sebino Arana
batek berpiztuko dituenak; beraz JuseJEgiategi atzo zinena, gaur ere zu
21