LEHEN LIBURIA

Ohoriak eztti nahi apalkeria lagtin, inhork ideki(252) eztirona ta
ginhaurrek(253) baizik gal ahal ginirokiana(254) iraindti dianak
gaiza(255) handiak aptirrenera irandatzen(256) dtitti. Zer legek mandatzen
dereit(257) halakoaren manhialajalk(258) nadin? Jin bedi(259) niri,
btiria gora nabila orotarat sortitzak(260) dereitan(261) legiaz nai(262)
ene esktidantzan iderenen(263). Mark-Antoni-ri Augustek egin zioan
arrapostiaz bikudaran(264) zianian desafiatti ziolarik: "bere egitekoa
xeden gaitzaren gatik herioaz khoi(265) baliz, liroala har(266) berze
medio onestagorik lehen, eziez odoltsti errabiak esken tzereiona(267)
har beliro(268) "Arrapostia(269) kobarde bazen ezpata-zaifien(270)
ustiala, Ltir gtiziaren Enperadore izan zenarena zen ta desafioa aldiz
ohekide baten besoetan hil zenarena. Egiazki ere, biderdira edo duela
suerte hek ziradian Erruman mespretxti ezin handiagoan, orai bezala
Espaifiian gtizian jende apalenen ta ankesgarrienen ofizioa.
Egia dela hori diozti, bena ohoriak eskilima hek atztirka e'litiroela,
lizatekelakoz(271) atzurkaria ahalkez ta zizendaz estalirik(272). Bena
erradazti soldadoa etsaiari eztoana bere serjentak ezpadereio halabardaren
zorrotza bizkarrian edo aitoren semia sorhoala dereielakoz ohoriak
manhatzen, nor da bietarik manhiaren mithilena?(273) Bata doa,
jagoitik mintzatti ezetare ikhusi eztianaren erhaitera, berzia aldiz elhe
txar zonbaitez mendikatzera, dakialarik Erregiak zin, bere koronatzian
egin diala, pharkamendtirik bizian ezteraiala emanen ta legian diela
aztentti(274), beren jakilekila(275) diradiala gtiziak tirkhattirik izanen,
hilak ere kheretetan(276) -btiriak ltirrian- herresta ziratekiala herrestattirik.
Arren errelijionia dagoelarik berhez, erausten bazirade, bizirik
edo hilik korda edo khereta biak desohore handienak dtittikezti. Ari
ezpazirade desohore? Norenganik? Erregeren etsaien eretzian ikhara,
tibelez ohoriak eroaiten dtitienen ganik; ardtira ere soldadoek dereielarik
emaiten aitzinanda(277) halakoek edo sordeitsek(278) dieia(279)
arrahefi zure ohorian akadoittiren(280) eztakielarik zertan dagoen
berena(281 )?
Dtigtin(282) jar, hen elhe txarrer ezkapi nahiz, ohore faltsiak zure
anaia hitz txarragoen gatik erho-erazi ta ziradiala herriz kanpo ihesi.
Zer dtikezti ira(p) aizirik? Ez berzerik, eziere bi deshore(sic) egiazko,
ohore faltsiren gatik: lehena zure tidtirientzat dateke tirkhategia ta zure
aurrhiden(283) des(o) horearenjakile; bigerrena kasti hetan dolti dialakoz
hilak eragiten eztate batere zuretzat ta arrotz herrattirik, gizon
erhaile fama belarrian, nolako diittiketzti honki jinak arrotz herrietan.
Dtigtin, orainojar, hilak ziala ogen gtizia, bena erradazii ogen harek
merexi ziana herioa? Nork eman dereizti zihauri(284) poteria eka-
50