AUTEURS LATINS - latin, grec, juxta - Free
AUTEURS LATINS - latin, grec, juxta - Free
AUTEURS LATINS - latin, grec, juxta - Free
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
118 catilina.<br />
terrerent ; eoque magis properaret ad urbem accedere,<br />
quo et ceterorum animos reficeret, et illi facilius e periculo<br />
eriperentur. Sed ubi Tarquinius Crassum nominavit, hominem<br />
nobilem, maxumis divitiis, summa potentia : alii,<br />
rem incredibilem rati ; pars, tametsi verum existumabant,<br />
tamen quia in tali tempore tanta vis hominis leniunda magis<br />
quam exagitanda videbatur ; plerique, Crasso ex negotiis<br />
privatis obnoxii, conclamant indicem falsum, deque<br />
ea re postulant uti referatur. Itaque, consulente Cicerone¹,<br />
frequens² senatus decernit : « Tarquinii indicem falsum videri,<br />
eumque in vinculis retinendum, neque amplius potestatem<br />
faciundam, nisi de eo indicaret, cujus consilio<br />
tantam rem mentitus esset. » Erant eo tempore qui existumarent<br />
indicium illud a P. Autronio machinatum³, quo<br />
facilius, appellato Crasso, per societatem periculi reliquos<br />
illius potentia tegeret. Alii Tarquinium a Cicerone . . .<br />
autres conjurés, et de rengager à hâter d’autant plus sa marche sur<br />
Rome, à la fois pour ranimer l’ardeur des autres et pour arracher<br />
plus facilement les prisonniers au danger. Mais dès que Tarquinius a<br />
nommé Crassus, personnage illustre par sa naissance, par sa prodigieuse<br />
fortune, par son immense crédit, les uns, regardant la chose<br />
comme incroyable, les autres, persuadés qu’elle est vraie, mais jugeant<br />
d’ailleurs plus prudent en pareille conjonure de calmer que d’irriter<br />
un homme si puissant, la plupart enfin, tout dévoués à Crassus par suite<br />
d’obligations personnelles, tous d’un commun accord crient au faux témoignage,<br />
et demandent qu’il en soit référé sur cette affaire. En conséquence<br />
le sénat, consulté par Cicéron, décrète à un nombre de voix<br />
considérable : « Que la déposition de Tarquinius lui semble fausse :<br />
qu’il sera retenu dans les fers, et qu’il n’obtiendra plus de parler désormais,<br />
à moins de déclarer à l’instigation de qui il a avancé une si grande<br />
fausseté. » À l’époque où le fait se passa, quelques-uns virent dans cette<br />
délation une machination de P. Autronius, qui voulait mettre Crassus<br />
en cause et l’associer au péril commun, pour abriter plus facilement les<br />
autres derrière sa puissance ; suivant d’autres, Tarquinius avait été lancé<br />
par Cicéron, <br />
properaretque eo magis<br />
accedere ad urbem,<br />
quo et reficeret<br />
animos ceterorum,<br />
et illi<br />
eriperentur e periculo<br />
facilius.<br />
Sed ubi Tarquinius<br />
nominavit Crassum,<br />
hominem nobilem,<br />
maxumis divitiis,<br />
summa potentia :<br />
alii, rati rem incredibilem ;<br />
pars,<br />
tametsi existumabant verum,<br />
tamen quia in tali tempore<br />
vis tanta hominis<br />
videbatur magis leniunda<br />
quam exagitanda ;<br />
plerique, obnoxii Crasso<br />
ex negotiis privatis,<br />
conclamant<br />
indicem falsum,<br />
postulantque<br />
uti referatur de ea re.<br />
Itaque,<br />
Cicerone consulente,<br />
senatus frequens decernit :<br />
« Indicium Tarquinii<br />
videri falsum,<br />
eumque retinendum<br />
in vinculis,<br />
et potestatem<br />
non faciundam amplius,<br />
nisi indicaret<br />
de eo, consilio cujus<br />
mentitus esset rem tantam. »<br />
Erant eo tempore<br />
qui existumarent<br />
illud machinatum<br />
a Publio Autronio,<br />
quo, Crasso appellato,<br />
potentia illius<br />
tegeret facilius reliquos<br />
per societatem periculi.<br />
Alii aiebant Tarquinium<br />
immissum a Cicerone,<br />
catilina. 119<br />
et qu’il se hâtât d’autant plus<br />
d’approcher de la ville,<br />
pour que et il relevât<br />
les courages des autres,<br />
et eux (les prisonniers)<br />
fussent arrachés au péril<br />
plus aisément.<br />
Mais dès que Tarquinius<br />
a nommé Crassus,<br />
personnage noble,<br />
de très-grandes richesses,<br />
d’une immense puissance :<br />
les uns, croyant le fait impossible ;<br />
une partie (d’autres),<br />
quoiqu’ils crussent cela vrai,<br />
pourtant parce qu’en une telle circontance<br />
la puissance si-grande de cet homme<br />
semblait plus à-calmer (ménager)<br />
qu’à-provoquer ;<br />
la plupart, attachés à Crassus<br />
par suite d’affaires privées,<br />
tous s’écrient<br />
le témoin être faux,<br />
et demandent<br />
qu’il soit référé sur cette affaire.<br />
Donc,<br />
Cicéron mettant-aux-voix,<br />
le sénat nombreux décrète :<br />
« La délation de Tarquinius<br />
paraître fausse,<br />
et lui (Tarquinius) devoir être retenu<br />
dans les fers,<br />
et pouvoir de révéler<br />
ne pas devoir lui être fait (donné) davantage,<br />
à moins qu’il ne donnât-indices<br />
sur celui, par le conseil duquel<br />
il avait dit-faussement une chose si grave. »<br />
Il y avait à cette époque<br />
des gens qui pensaient<br />
cette délation avoir été machinée<br />
par Publius Autronius, [cause),<br />
pour que, Crassus étant nommé (mis en<br />
la puissance de lui (de Crassus)<br />
protégeât plus facilement les autres<br />
grâce à la communauté du péril.<br />
D’autres disaient Tarquinius<br />
avoir été lancé par Cicéron,