27.06.2013 Views

AUTEURS LATINS - latin, grec, juxta - Free

AUTEURS LATINS - latin, grec, juxta - Free

AUTEURS LATINS - latin, grec, juxta - Free

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

120 catilina.<br />

immissum aiebant, ne Crassus, more suo, suscepto malorum<br />

patrocinio rempublicam conturbaret. Ipsum Crassum<br />

ego postea prædicantem audivi, tantam illam contumeliam<br />

sibi a Cicerone impositam.<br />

XLIX. Sed¹ iisdem temporibus Q. Catulus et C. Piso<br />

neque gratia², neque precibus, neque pretio Ciceronem<br />

impellere potuere, uti per Allobroges aut alium indicem<br />

C. Cæsar falso nominaretur³. Nam uterque cum illo graves<br />

inimicitias exercebant : Piso oppugnatus in judicio repetundarum⁴,<br />

propter cujusdam Tranadani⁵ supplicium<br />

injustum ; Catulus ex petitione pontificatus⁶ odio incensus,<br />

quod extrema ætate, maxumis honoribus usus, ab<br />

adolescentulo⁷ Cæsare vius discesserat. Res autem opportuna<br />

videbatur, quod privatim egregia liberalitate⁸,<br />

publice maxumis muneribus⁹, grandem pecuniam debebat.<br />

Sed ubi consulem ad tantum facinus impellere nequeunt,<br />

ipsi singulatim circumeundo, atque ementiundo<br />

quæ se ex . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

pour empêcher que Crassus ne prît en main, suivant sa coutume, la cause des<br />

méchants, et ne suscitât ainsi des troubles dans l’État. Pour moi, j’ai entendu<br />

Crassus lui-même soutenir depuis que c’était bien Cicéron qui lui avait fait un<br />

si sanglant affront.<br />

XLIX. D’un autre côté, à la même époque, Q. Catuius et C. Pison ne purent<br />

obtenir de Cicéron ni par leur crédit, ni par leurs prières, ni à prix d’argent,<br />

qu’il fît accuser faussement C. César soit par les Allobroges soit par quelque<br />

autre délateur. Tous deux en effet nourrissaient contre César de profondes<br />

rancunes : Pison avait été vivement attaqué par lui dans une affaire de concussion,<br />

à propos du supplice injuste d’un Gaulois de la Tranadane ; et Catulus<br />

lui en voulait mortellement depuis le jour où, candidat à la dignité de grand<br />

pontife, il s’était vu, à un âge fort avancé et après avoir été revêtu des plus<br />

hautes fonions, supplanté par César encore tout jeune. Or l’occasion paraissait<br />

favorable, en ce que César, tant comme simple particulier par son insigne<br />

libéralité que comme homme public par la magnificence des jeux qu’il avait<br />

donnés, avait contraé des dettes énormes. Ne pouvant décider le consul à<br />

un si grand crime, ils ne laissèrent pas, en s’adressant eux-mêmes à chaque<br />

citoyen tour à tour et en semant de faux bruits qu’ils prétendaient <br />

ne Crassus,<br />

patrocinio malorum<br />

suscepto suo more,<br />

conturbaret rempublicam.<br />

Ego audivi postea<br />

Crassum ipsum<br />

prædicantem<br />

illam tantam contumeliam<br />

impositam sibi a Cicerone.<br />

XLIX. Sed<br />

iisdem temporibus<br />

Quintus Catulus<br />

et Caius Piso<br />

potuere neque gratia,<br />

neque precibus,<br />

neque pretio,<br />

impellere Ciceronem,<br />

uti Caius Cæsar<br />

nominaretur falso<br />

per Allobroges<br />

aut alium indicem.<br />

Nam exercebant uterque<br />

graves inimicitias cum illo :<br />

Piso oppugnatus<br />

in judicio<br />

repetundarum,<br />

propter supplicium injustum<br />

cujusdam Tranadani ;<br />

Catulus incensus odio<br />

ex petitione pontificatus,<br />

quod, ætate extrema,<br />

usus maxumis honoribus,<br />

discesserat vius<br />

ab Cæsare adolescentulo.<br />

Res autem<br />

videbatur opportuna,<br />

quod debebat<br />

grandem pecuniam,<br />

privatim<br />

egregia liberalitate,<br />

publice<br />

maxumis muneribus.<br />

Sed ubi nequeunt<br />

impellere consulem<br />

ad tantum facinus,<br />

ipsi circumeundo<br />

singulatim,<br />

catilina. 121<br />

de peur que Crassus,<br />

le patronage des méchants<br />

étant pris-en-main selon sa coutume,<br />

ne troublât la république.<br />

Moi, j’ai entendu plus tard<br />

Crassus même<br />

disant-hautement<br />

ce si-grave affront<br />

avoir été imposé à lui par Cicéron.<br />

XLIX. Mais pourtant<br />

dans le même temps<br />

Quintus Catulus<br />

et Caius Pison<br />

ne purent ni par leur influence,<br />

ni par leurs prières,<br />

ni à prix d’argent,<br />

déterminer Cicéron<br />

à ce que Caius César<br />

fût nommé faussement<br />

par le moyen des Allobroges<br />

ou d’un autre dénonciateur.<br />

Car ils entretenaient l’un et l’autre<br />

de graves rancunes avec (contre) lui :<br />

Pison, comme attaqué par lui<br />

dans une affaire-judiciaire<br />

de sommes à réclamer (de concussion),<br />

à cause du supplice injuste<br />

d’un certain Gaulois de-la-Tranadane ;<br />

Catulus comme embrasé de haine<br />

depuis une demande de pontificat,<br />

parce que, à un âge très-avancé,<br />

ayant joui des plus grands honneurs,<br />

il s’était retiré vaincu<br />

par César encore tout-jeune.<br />

Or la circonstance<br />

semblait opportune,<br />

parce qu’il devait<br />

une grande somme-d’argent,<br />

en particulier (comme homme privé)<br />

par son insigne libéralité,<br />

en public (comme homme public)<br />

par de superbes jeux-donnés au peuple.<br />

Mais dès qu’ils ne peuvent<br />

déterminer le consul<br />

à un si-grand forfait,<br />

eux-mêmes en abordant-à-la-ronde<br />

les citoyens isolément,

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!