Introduzione, testo critico, traduzione e note del De orthographia di ...

More documents

Recommendations

Info

5 10 15 20 initium facere. VELII LONGI DE ORTHOGRAPHIA [I] Necessarium arbitror de orthographia sermonem instituenti a litterarum potestate [II] Primum igitur finitio litterae uaria fuit apud plerosque. Alii enim sic definierunt: ‘littera est initium uocis explanatae’; alii sic: ‘littera est initium uocis significantis’; alii: ‘littera est minima pars orationis’ [et uerbum est et coniunctio et praepositio]. Haec improbantes alii dixerunt: ‘littera est initium scriptilis uocis’. Excluserunt autem omnes illam finitionem, quam quidam dixerunt, litteram esse initium uocis significantis, ideo quoniam quaedam uoces scribi possunt, quamuis nihil significent, sicuti cum dicimus ‘tittir’: nam hoc scribi potest, nihil uero significat. Verius est illud, initium scriptilis uocis aut initium uocis explanatae. [III] Quidam uero omnes litteras uocales esse dixerunt arbitrantes nullam magis minusue necessariam esse et quia omnes litterae uoces explanant. Alii dixerunt omnes esse consonantes, quoniam in ‘Catone’ scribendo non minus sonet ‘a’ , quam ‘c’ littera cum ‘a’. Scimus tamen subtiliorem factam esse diuisionem, ut uocales illae quidem dicerentur sine quibus syllaba fieri non possit, ceterae consonantes quae cum his sonent: nam nihil mutatur ex syllaba. Inuenti sunt tamen qui et sine uocali putent posse syllabam fieri. Nam animaduertimus apud comicos ‘s’ et ‘t’ pariter scriptas litteras, ut apud Terentium in Phormione: non is obsecro es[t] † quem te semper dicunt † :: St :: Quid has metuis fores. Hoc ‘s’ et ‘t’ pariter renuntiat silentium. Sed si hoc sectentur, possint etiam plerasque consonantes et omnes semiuocales pro syllabis ponere. Nam apud Lucilium in nono, in quo de lit- 3 instituenti M3 Urs. (=Rom. 1587) : instituendi M 5 finitio M : definitio Urs. (=Rom. 1587) Keil || litterae ex -arum rasura corr. M1 7 [et uerbum ~ praepositio] secl. Keil ut glossema ex adnotatione in margine adscripta ortum (inter orationis et Haec textum sic in marg. refinxit M3 : orationis autem partes sunt hae nomen uerbum participium praenomen praepositio aduerbium interiectio et coniunctio) || Haec scripsi : h M, hoc in marg. M3 9 finitionem M : definitionem Urs. (=Rom. 1587) 10 dicimus om. M, in marg. add. M2 || tittir Keil : tit·tir M 11 hoc in marg. M3 : h M || aut superscr. M2 : a M (a M2 puncto notatum) 13 uocales om. M, in marg. add. M2 || nullam magis minusue necessariam esse et quia coniecit Keil in apparatu 14 litterae Rom. 1587 : litteras M 15 suppl. Keil 21–22 Ter. Ph. 742–743 21 es[t] corr. Rom. 1587 22 metuis Rom. 1587 : metues M 23 Sed superscr. M2 : s M (a M2 puncto notatum) || possint Keil : possent M 3
25 30 35 40 45 teris disputat, omnes uicem syllabarum implent, cum dicit: item: † a re non multum abest † hoc cacosyntheton atque canina si lingua dico; nihil ad me: nomen hoc illi est; ‘s’ nostrum et semigraece quod dicimus sigma nil erroris habet. Apparet ergo haec nihil aliud quam locum syllabae tenere nec tamen syllabas esse. Non ergo accedendum est iis qui putant sine uocali syllabam , ut etiam significationem uocis terminent, quoniam silentium denuntient. Et errant: nam et ‘x’ signat ali- quid (sic enim uocamus) neque tamen ideo syllaba aut lexis est. Et haec ipsa constat ex ‘c’ et ‘s’, nec ideo et illam quisquam syllabam dixit, sed duplicem litteram. Deinde quid quod et uoces non scriptiles habent tamen significationem, quamuis scribi non possint? Nam et digitorum sono pueros ad respondendum ciemus. [IV.1] Incipiamus nunc de litterarum potestate disserere. [IV.2] Ac primum eadem est nostrarum potestas uocalium quae fuit Graecorum apud antiquos circa correptionem productionemque, si quidem apud illos quinque tantum fuere uocales, ‘a’ ‘e’ ‘i’ ‘o’ ‘u’, atque hae[c] similiter producebantur corripiebanturque, sicut hodieque ‘a’ ‘i’ ‘u’, quae appellantur apud illos ‘koinaiv’. Postea, ut quidam putant, Simonides inuenit duas uocales, quas dixit ‘fuvsei makrav"’, ‘h’et ‘w’, ut essent ‘ajntivstoi- coi tw/ ' e kai; tw'/ o’, ut quomodo hae litterae longae dicerentur, ‘h’et ‘w’, ita et illae natura breues. Quin etiam secundum naturam magis apud nos quinque litteras efferri quam apud Graecos non est dubium iis qui aures habent. Vocales enim eadem sunt et litterae et syllabae, non sicuti ceterae. Cum enim dicimus ‘a[lfa’ ‘a’, in priore litteram, in sequente syllabam dicimus. 26–27 Lucil. 377–378 Marx 27 si M (a M1 r superscriptum), r in marg. M3 || nomen hoc superscr. M2 : nn h M (a M2 punctis notata) 29–30 Lucil. 379–380 Marx 30 nil Keil ex Dousae coniectura : nihil M 31 syllabas esse Keil : syllaba s esse M 32 suppl. Keil || suppleui 33 denuntient corr. M1 : denuntiant M || signat M : significat Rom. 1587 Keil ut traditum 34 sic enim uocamus suppl. Keil : sic enim decem notamus in marg. M3 || aut superscr. M2 : a M (a M2 puncto notatum) || haec superscr. M2 : h M (a M2 puncto notatum) || ipsa M1 : etiam M 35 ex ‘c’ et ‘s’ corr. M3 Urs. (=Rom. 1587) : ex o et s M 36 scriptiles Keil : simplices M 39 Ac primum Parrh. Keil : ac prima M (a M1 littera -a expuncta nec non tribus punctis s. l. insignita) 41 hae[c] Rom. 1587 43 Simonides corr. M2 : Somonides M || ντιστιι Keil : ντιστια M 45 suppl. Keil 46 quam Parrh. P2 Rom. 1587 : qui M (a M1 tribus punctis insignitum) || non est corr. in marg. M2 : N est M || eadem corr. Parrh. Rom. 1587 47 ceterae M : Graecae Semler fortasse recte 4
Page 1 and 2: UNIVERSITA’ DEGLI STUDI “ROMA T
Page 3 and 4: tradizione di studi sulla lingua la
Page 5 and 6: Innanzitutto è evidente che la tes
Page 7 and 8: Nell’arco di questo spazio di tem
Page 9 and 10: quali è possibile ricostruire un a
Page 11 and 12: a. Schema della trattazione 2. L’
Page 13 and 14: 3) D o T finali (ad/at, quid/quit,
Page 15 and 16: scribendi 44 ; segue una dettagliat
Page 17 and 18: sembra si possano individuare eleme
Page 19 and 20: onerandam superuacuis litteris dict
Page 21 and 22: come l’opera di Cornuto di cui po
Page 23 and 24: certezza a una sola fonte comune, i
Page 25 and 26: enuntiare et scribere: inde propter
Page 27 and 28: un grammaticus noto e apprezzato 88
Page 29 and 30: scelta degli esempi invece non coin
Page 31 and 32: nei due autori a proposito della gr
Page 33 and 34: altro aspetto ci sembra interessant
Page 35 and 36: Commentarii urbani, pubblicati nel
Page 37 and 38: Bobbio nel Quattrocento Giorgio Gal
Page 39 and 40: A 11 compaiono infatti alcuni notab
Page 41 and 42: sull’ortografia latina nel quale,
Page 43 and 44: sembra essere il mondo agreste, per
Page 45 and 46: icopiò le postille e gli emendamen
Page 47 and 48: Finisce qui la sezione manoscritta.
Page 49 and 50: Lo scioglimento delle frequenti not
Page 51: SIGLA M Neapolitanus IV A 11, ff. 1
Page 55 and 56: 75 80 85 90 [IV.3.3] Graecorum uero
Page 57 and 58: 120 125 130 135 140 tionis non fuis
Page 59 and 60: 165 170 175 180 185 parens’ aut c
Page 61 and 62: 215 220 225 230 235 modo dicantur e
Page 63 and 64: 260 265 270 275 280 ‘equus’ quo
Page 65 and 66: 305 310 315 320 325 Hac similiter l
Page 67 and 68: 355 360 365 370 375 tua terris didi
Page 69 and 70: 405 410 415 420 425 uelit quis enun
Page 71 and 72: 460 465 470 475 contrarium est ,
Page 73 and 74: 505 510 515 520 525 quae pro conson
Page 75 and 76: 555 560 565 570 575 ‘oriens consu
Page 77 and 78: 605 610 615 620 625 [XIII.8] ‘Con
Page 79 and 80: 655 660 665 [XIII.12] Non nulli cir
Page 81 and 82: ‘s nostrum et semi graece quod di
Page 83 and 84: oppure ‘lubido’? Noi in verità
Page 85 and 86: [IV.6.2] E coloro che escludono la
Page 87 and 88: lunghe, altri invece si accontentar
Page 89 and 90: aspirazione, come in ‘ualens’,
Page 91 and 92: scritta l’una o l’altra lettera
Page 93 and 94: ‘pelliciendo quod est inducendo g
Page 95 and 96: l’inutile distinzione dei grammat
Page 97 and 98: preferito ridurre quell’esagerato
Page 99 and 100: simili, come ‘urps’, ‘nupsi
Page 101 and 102: [XIII.5] In modo corretto scriviamo
Page 103 and 104:
pronuncia abitualmente si geminava.
Page 105 and 106:
problematiche di natura grammatical
Page 107 and 108:
fase un notevole livello di special
Page 109 and 110:
13 ss. uocales/consonantes: l’acc
Page 111 and 112:
proponeva di espungere l’intero p
Page 113 and 114:
Tuttavia questa preferenza, finora
Page 115 and 116:
del modus operandi veliano rispetto
Page 117 and 118:
dall’opinione comune che consider
Page 119 and 120:
140 ss. Non magis igitur in numero
Page 121 and 122:
246 s. Sed cum in superiore disputa
Page 123 and 124:
§ VIII.1.2, dove ricorre la stessa
Page 125 and 126:
per il sonus medius: cfr. Quintil.
Page 127 and 128:
‘uehi’ [ferri], cum hoc uerbo s
Page 129 and 130:
448 ss. ‘T’ quoque et ‘d’ l
Page 131 and 132:
intenzioni dell’imperatore erudit
Page 133 and 134:
630 † et ceteram coquit improbus
Page 135 and 136:
…/ forme flesse trattate in quant
Page 137 and 138:
cohortatio: 554 /cohortes/: 433, 43
Page 139 and 140:
kalumnia: 140 kaput: 140 /karissime
Page 141 and 142:
traicit/: 381 /tramisit/: 382 trans
Page 143 and 144:
Allen, Vox Latina RIFERIMENTI BIBLI
Page 145 and 146:
Ferrari, Le scoperte M. Ferrari, Le
Page 147 and 148:
Kristeller, Iter P. O. Kristeller,
Page 149 and 150:
Nolhac, Fulvio Orsini P. de Nolhac,
Page 151 and 152:
Tempesti, Quinto Terenzio Scauro A.
Page 153:
SOMMARIO PREMESSA II INTRODUZIONE I
show all

Introduzione, testo critico, traduzione e note del De orthographia di ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?