Introduzione, testo critico, traduzione e note del De orthographia di ...

More documents

Recommendations

Info

190 195 200 205 210 et: et: Thyas ubi audito[s] trepidant trieteria Baccho, Troiaque nunc stares, aio te, eacida, Romanos uincere posse. Nam nec Accium secuti sumus semper uocales geminantem, ubicumque producitur syllaba, quoniam expedita debet esse condicio scribendi. [V.2] Hic quaeritur etiam an per ‘e’ et ‘i’ quaedam debeant scribi secundum consue- tudinem graecam. Non nulli enim ea quae producerentur sic scripserunt, alii contenti fue- runt huic productioni ‘i’ longam aut notam dedisse. Alii uero, quorum est item Lucilius, uarie scriptitauerunt, siquidem in iis quae producerentur alia per ‘i’ longam, alia per ‘e’ et ‘i’ notauerunt, uelut differentia quaedam separantes, ut cum diceremus ‘uiri’, si essent plures, per ‘e’ et ‘i’ scriberemus, si uero esset ‘unus uiri’, per ‘i’ notaremus. Et Lucilius in nono: item: ‘iam puerei uenere’ e[t] postremum facito atque ‘i’ ut plures f[ac]iant. ‘I’ si facis solum pupilli pueri [et] Lucil[l]i hoc unius fiet; ‘hoc illi factum est uni’, tenue hoc facies ‘i’: ‘haec ille fecere’, adde[s] ‘e’, ut pinguius fiat. Idemque ‘peila’ quibus milites utuntur per ‘e’ et ‘i’ scribenda existimat, at ‘pila’ in qua pinsitur per ‘i’. Hoc mihi uidetur superuacaneae esse obseruationis. Nam si omnino in scriben- do discernenda casuum numerorumque ambiguitas est, quid faciemus in his nominibus quorum scriptio discrimen non admittit, ut ‘aedes ‘sedes’ ‘nubes’, cum et una et plures eodem 188 Verg. Aen. IV 302 || Thyas ubi audito[s] trepidant trieteria Baccho corr. Keil 190 Verg. Aen. II 56 || nunc corr. M2 : nun M 192 Enn. Ann. 167 Sk. = 179 V. 2 || eacida corr. uulgo 193 Accium Keil : Actium M 194 debet esse corr. M1 : esse debet M 199 differentia quaedam M, differentia quadam P2 Rom. 1587 200 unus corr. Keil ex Muelleri et Lachmanni coniectura 202–204 Lucil. 364–366 Marx 202 puerei Urs. (=Rom. 1587) Parrh. : puerbi M (a M1 tribus punctis uox insignita) || e[t] corr. Urs. (=Rom. 1587) Parrh. 203 plures f[ac]iant corr. Keil (f[ac]iant etiam P2 ) cf. Quint. inst. 1, 7, 15 204 [et] Lucil[l]i corr. Keil (cf. Char. I 79) 206–207 Lucil. 369–370 Marx 207 ille corr. Parrh. P2 Rom. 1587 || fecere corr. Parr. P2 Rom. 1587 : facere M || adde[s] corr. Rom. 1587 || fiat corr. Parrh. P2 Keil : facit M 208 peila corr. in marg. M1 : pqila M (ut uidetur) || at ‘pila’ in qua pinsitur scripsi : at Pila in qua pinsetur M, at pilam qua pinsitur Keil 210 numerorumque corr. M2 : errorumque M 211 admittit Parrh. Rom. 1587 : admittitur M || ut ‘aedes’ ‘sedes’ ‘nubes’ Commelinus : ut dessedes nubes M 11
215 220 225 230 235 modo dicantur et scribantur? Quid cum dicimus ‘gestus’ ‘fluctus’ ‘portus’, cum et genetiuus singularis et nominatiuus et accusatiuus et uocatiuus pluralis eodem modo scribantur? Quid denique in iis quae ambiguitatem habent inter nomina et uerba, ‘rotas’ ‘feras’? Nam tam hae ‘rotae’ ‘rotas’ faciunt quam ‘roto’ ‘rotas [rotat]’, et ‘fera’ ‘feras’ et ‘fero’ ‘feras’. Sic nec aliter scribitur ‘amor’, et ex nomine facit ‘amoris’, ex uerbo ‘amaris’. Satis ergo collectum quaedam per ‘e’ et ‘i’ non debere scribi, sed tantum per ‘i’, cum apud Graecos quoque ex uete- ri illa consuetudine inueniantur nomina quae per ‘i’ scribuntur, quamuis producte enuntientur. [V.3] Quaeritur item ‘Iulii’ et ‘Claudii’ et ‘Cornelii’ utrum per unum ‘i’ productum an per duo debeat scribi. Et ratio exigit ut huius ‘Iulii’ per duo ‘i’ scribamus, tam hercule[m] quam huius ‘pallii’ et huius ‘graphii’. Non enim tantum in masculinis hoc quaeritur, sed etiam in neutris, quoniam id postulat ratio. Nam quaecumque datiuo singulari ‘o’ littera terminatur, ‘o’ in ‘i’ mutant manentibus ceteris litteris et sic genetiuum faciunt, ut ‘maxi- mo’ ‘maximi’, ‘candido’ ‘candidi’. Sic ergo in ‘Iulio’ nihil aliud quam ‘o’ debe[a]t mutari et in ‘pallio’, [atque] ut fiat ‘Iulii’ et ‘pallii’. Aeque hanc eandem seruare debemus in nominatiuis pluralibus, etiam si pauciores habeant syllabas in uocatiuo singulari. Sed quoniam inuenimus et nominatiuum pluralem et datiuum eiusdem numeri esse, ut ‘i’ littera terminatus nominatiuus adsumpta ‘s’ faciat datiuum, detracta redeat rursus ad nominatiuum, ut in eo quod est ‘boni’ ‘bonis’, ‘mali’ ‘malis’, ‘docti’ ‘doctis’, sic rursus e contrario, ‘Iuliis’ et ‘Claudiis’ si detraxeris ‘s’, relinquetur [ut] ‘Iulii’ et ‘Claudii’. [V.4] Illud etiam adnotandum circa ‘i’ litteram est, quod ea quae nos per ‘ae’ antiqui per ‘ai’ scriptitauerunt, ‘Iuliai’ ‘Claudiai’ ‘paginai’. Sed et quidam in hac quoque scrip- tione uoluerunt esse differentiam, ut pluralis quidem numeri nominatiuus casus per ‘a’ et ‘e’ scriberetur, genetiuus uero singularis per ‘a’ et ‘i’, hoc quoque argumentantes, quod diaeresis siue dialy[p]sis illa dice[re]tur, a nominatiuo plurali non fit, sed ex singulari obliquo, cum dicitur ‘aulai in medio’ et: 212 scribantur corr. M2 : describantur M 214 suppl. Keil || Nam ~ ‘fera’ ‘feras’ propter homoeotel. a M omissa add. in marg. M2 215 tam corr. Keil : cum M || faciunt corr. Keil : faciant M || secl. Keil || ‘fera’ suppleui 218 producte enuntientur corr. uulgo : productae enuncientur M 219 productum Keil ut traditum : productam M 220 debeat corr. Keil || hercule[m] corr. uulgo 221 enim add. M2 223 terminatur corr. O 224 debe[a]t corr. Rom. 1587 225 [atque] secl. Keil || hanc eandem seruare debemus suppl. Keil, hanc eandem seruare debemus rationem Rom. 1587 226 in uocatiuo corr. De Nonno : in nominatiuo M 228 terminatus corr. Rom. 1587 : terminatur M 229 est add. M2 || bonis corr. M1 : boniis M || rursus add. M2 230 [ut] del. Rom. 1587 || ‘Iulii’ et ‘Claudii’ Rom. 1587 : Iulis et Claudis M 232 suppl. Keil 234 scriberetur Keil : scribebatur M || diaeresis corr. uulgo : diheresis M 235 dialy[p]sis illa dice[re]tur corr. Keil 236 ‘aulai in medio’ Verg. Aen. III 354 12
Page 1 and 2:
UNIVERSITA’ DEGLI STUDI “ROMA T
Page 3 and 4:
tradizione di studi sulla lingua la
Page 5 and 6:
Innanzitutto è evidente che la tes
Page 7 and 8:
Nell’arco di questo spazio di tem
Page 9 and 10: quali è possibile ricostruire un a
Page 11 and 12: a. Schema della trattazione 2. L’
Page 13 and 14: 3) D o T finali (ad/at, quid/quit,
Page 15 and 16: scribendi 44 ; segue una dettagliat
Page 17 and 18: sembra si possano individuare eleme
Page 19 and 20: onerandam superuacuis litteris dict
Page 21 and 22: come l’opera di Cornuto di cui po
Page 23 and 24: certezza a una sola fonte comune, i
Page 25 and 26: enuntiare et scribere: inde propter
Page 27 and 28: un grammaticus noto e apprezzato 88
Page 29 and 30: scelta degli esempi invece non coin
Page 31 and 32: nei due autori a proposito della gr
Page 33 and 34: altro aspetto ci sembra interessant
Page 35 and 36: Commentarii urbani, pubblicati nel
Page 37 and 38: Bobbio nel Quattrocento Giorgio Gal
Page 39 and 40: A 11 compaiono infatti alcuni notab
Page 41 and 42: sull’ortografia latina nel quale,
Page 43 and 44: sembra essere il mondo agreste, per
Page 45 and 46: icopiò le postille e gli emendamen
Page 47 and 48: Finisce qui la sezione manoscritta.
Page 49 and 50: Lo scioglimento delle frequenti not
Page 51 and 52: SIGLA M Neapolitanus IV A 11, ff. 1
Page 53 and 54: 25 30 35 40 45 teris disputat, omne
Page 55 and 56: 75 80 85 90 [IV.3.3] Graecorum uero
Page 57 and 58: 120 125 130 135 140 tionis non fuis
Page 59: 165 170 175 180 185 parens’ aut c
Page 63 and 64: 260 265 270 275 280 ‘equus’ quo
Page 65 and 66: 305 310 315 320 325 Hac similiter l
Page 67 and 68: 355 360 365 370 375 tua terris didi
Page 69 and 70: 405 410 415 420 425 uelit quis enun
Page 71 and 72: 460 465 470 475 contrarium est ,
Page 73 and 74: 505 510 515 520 525 quae pro conson
Page 75 and 76: 555 560 565 570 575 ‘oriens consu
Page 77 and 78: 605 610 615 620 625 [XIII.8] ‘Con
Page 79 and 80: 655 660 665 [XIII.12] Non nulli cir
Page 81 and 82: ‘s nostrum et semi graece quod di
Page 83 and 84: oppure ‘lubido’? Noi in verità
Page 85 and 86: [IV.6.2] E coloro che escludono la
Page 87 and 88: lunghe, altri invece si accontentar
Page 89 and 90: aspirazione, come in ‘ualens’,
Page 91 and 92: scritta l’una o l’altra lettera
Page 93 and 94: ‘pelliciendo quod est inducendo g
Page 95 and 96: l’inutile distinzione dei grammat
Page 97 and 98: preferito ridurre quell’esagerato
Page 99 and 100: simili, come ‘urps’, ‘nupsi
Page 101 and 102: [XIII.5] In modo corretto scriviamo
Page 103 and 104: pronuncia abitualmente si geminava.
Page 105 and 106: problematiche di natura grammatical
Page 107 and 108: fase un notevole livello di special
Page 109 and 110: 13 ss. uocales/consonantes: l’acc
Page 111 and 112:
proponeva di espungere l’intero p
Page 113 and 114:
Tuttavia questa preferenza, finora
Page 115 and 116:
del modus operandi veliano rispetto
Page 117 and 118:
dall’opinione comune che consider
Page 119 and 120:
140 ss. Non magis igitur in numero
Page 121 and 122:
246 s. Sed cum in superiore disputa
Page 123 and 124:
§ VIII.1.2, dove ricorre la stessa
Page 125 and 126:
per il sonus medius: cfr. Quintil.
Page 127 and 128:
‘uehi’ [ferri], cum hoc uerbo s
Page 129 and 130:
448 ss. ‘T’ quoque et ‘d’ l
Page 131 and 132:
intenzioni dell’imperatore erudit
Page 133 and 134:
630 † et ceteram coquit improbus
Page 135 and 136:
…/ forme flesse trattate in quant
Page 137 and 138:
cohortatio: 554 /cohortes/: 433, 43
Page 139 and 140:
kalumnia: 140 kaput: 140 /karissime
Page 141 and 142:
traicit/: 381 /tramisit/: 382 trans
Page 143 and 144:
Allen, Vox Latina RIFERIMENTI BIBLI
Page 145 and 146:
Ferrari, Le scoperte M. Ferrari, Le
Page 147 and 148:
Kristeller, Iter P. O. Kristeller,
Page 149 and 150:
Nolhac, Fulvio Orsini P. de Nolhac,
Page 151 and 152:
Tempesti, Quinto Terenzio Scauro A.
Page 153:
SOMMARIO PREMESSA II INTRODUZIONE I
show all

Introduzione, testo critico, traduzione e note del De orthographia di ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?