Introduzione, testo critico, traduzione e note del De orthographia di ...

430
435
440
445
450
455
‘alendo’ possit ‘alica’ dici et ‘aliculam’ [cum ab alendo possit alica dici et aliculam]
existimet dictam, quod ‘alas’ nobis inecta contineat.
[VIII.2.2] ‘Hortus’ quoque non desiderabat aspirationem, quod ibi herbae
‘oriantur’, id est nascantur; sed tamen a consuetudine accepit. Et ‘cohortes’ aeque a
‘cooriendo’ ex eodem loco dictae sunt; sed tam differentiam quidam esse maluerunt, ut
‘cohor–tes militum’ cum adspiratione a mutua ‘hortatione’ dicantur.
[VIII.2.3] Item non nulli ‘harenam’ cum adspiratione, siue quoniam ‘hereat’,
siue quod aquam ‘hauriat’, dicenda existimauerunt; aliis sine adspiratione uidetur enun-
tiandam. Nos non tam propter illas causas, quas supra proposuimus, ,
quam propter originem uocis, siquidem, ut testis est Varro, a Sabinis ‘fasena’ dicitur, et sicut
‘s’ familiariter in ‘r’ transit, ita ‘f’ in uicinam adspirationem mutatur. Similiter ergo et
‘hedos’ dicimus cum adspiratione, quoniam ‘faedi’ dicebantur apud antiquos; item ‘hir-
cos’, quoniam eosdem aeque ‘fircos’ uocabant. Nam et e contrario quam antiqui ‘habam’
dicebant, nos ‘fabam’ dicimus.
[VIII.2.4] ‘Cilonem’ quoque et ‘cocleam’ et ‘cocleare’ sine adspiratione scribemus,
et quicquid per consuetudinem aurium ita licuerit enuntiare. Non enim firmum est catholi-
cum grammaticorum, quo censent adspirationem consonanti non esse iungendam, cum et
‘Carthago’ dicatur et ‘pulcher’ et ‘Gracchus’ et ‘Otho’ et ‘Bochus’.
[VIII.3.1] ‘T’ quoque et ‘d’ litterae, quae sunt inter se adfines, non nullam habent
obseruationem, ne intempestiue inuicem succedant. Nam scimus diuersas partes orationis
fieri, cum modo per ‘d’, modo per ‘t’ scribimus. cum ‘t’ coniunctionem disiunctiuam
facit, :
at regina graui iam dudum saucia cura;
‘ad’ per ‘d’ praepositionem, ut:
ad te confugio et supplex tua numina posco.
[VIII.3.2] Item ‘quit’ per ‘t’ scriptum uerbum est tertiae personae, cuius prima est
‘queo’; at per ‘d’ pronomen neutri generis. Similiter ‘quot’ per ‘t’ aduerbium numeri est, cui
430 seclusi 431 existimet corr. Rom. 1587 || inecta O 432 aspirationem corr. Keil
433 id est corr. M2 : idem M 434 sed tam corr. Keil : et tam M, tamen P2 436 ‘hereat’ Keil ut
traditum 437 dicenda O 438 propter Keil : per M || suppl. Keil 439 ‘fasena’ Parrh. Urs.
(=Rom. 1587) : fassana M 441 ‘hedos’ Keil : hedos M || ‘faedi’ Keil : foedi M 442 ‘fircos’
Parrh. Urs. (=Rom. 1587) : fercos M 447 ‘Gracchus’ et ‘Otho’ et ‘Bochus’ Rom. 1587 : gracchos et
otho et Bochus M 450 add. P2 451 suppl. Keil 452 Verg. Aen. IV 1 || graui om M, add. M1 454 Verg. Aen. I 666 456 at corr. M 1 ut uidetur, ad M
21