Introduzione, testo critico, traduzione e note del De orthographia di ...

305
310
315
320
325
Hac similiter littera geminatur in eo quod est ‘capio’ ‘accipio’. Itaque Lucilius:
atque accurrere scribas
‘d’ne an ‘c’ non est quod quaeras [a]eque labores.
Ille quidem non putauit interesse scripturae; sed si sonus consulitur, interest aurium ut ‘c’
potius quam ‘d’ scribatur. At si quis in his quaerat uocibus, quae incipiunt a littera ‘t’, meri-
to indifferenter scribuntur ‘attinet’ ‘attentus’ ‘adtentus’, quoniam utralibet lit-
tera scripta eundem auribus sonum reddunt. Nec minus ea quae a ‘g’ littera incipiunt uariant
huius praepositionis enuntiationem. Nam interdum elisa ‘d’ littera ‘g’ geminatur, ut ‘agge-
rat’. Est etiam ubi necesse est hanc ‘d’ litteram interire nulla alia substituta, ut in eo quod
est ‘aspicio’ ‘ascendo’. At ubicumque ‘t’ littera scribitur nec in unitatem uenit cum alia parte
orationis, sine dubitatione uicem alterius partis orationis ostendit, et est coniunctio disiunc-
tiua ‘at’, ut Persius:
at te nocturnis iuuat impallescere chartis.
Quod si erit per scriptum ‘ad’, non tantum orthographia peccabit, sed etiam significa-
tio errabit. Est etiam ubi transeat ‘d’ in ‘l’, si ab hac eadem littera uox sequens incipiat, ut
est ‘alligere’, nec semper [t] tamen, quoniam dicimus ‘adluere’ et ‘adloqui’ et ‘adlabi’.
‘Abbire’ etiam quidam geminata ‘b’ maluerunt et dicere et scribere intermissa ‘d’. Et
hoc nullam differentiam putat esse Lucilius, qui ait:
‘abbire’ non multum est ‘d’ siet an ‘b’.
[VI.3] Habet ‘ex’ praepositio obseruationem, in qua[m] interdum ‘x’
littera, ut in eo quod est ‘ebibit’ ‘enuntiauit’ ‘emouit’. Nec tamen possis ita definire, ut dicas
tunc hanc litteram interire, quotiens sequens uox incipit a consonante. Hoc enim arguit ipsa
305 Hac corr. uulgo 306–307 Lucil. 375–376 Marx 306 scribas Urs. (=Rom. 1587) Parrh. :
scribes M 307 ‘c’ corr. Keil ex Commelini et Dousae coniectura : T M || non est corr. M2 : ne M ||
quod Urs. (=Rom. 1587) : quot M || [a]eque Marx : e˛que M 308 sed M2 : s M || ut ‘c’ Parrh.
Keil ex Commelini coniectura : ut T M 309 At Keil ex Schneideri coniectura : ut M 310 scribuntur
Keil : scribatur M || ‘attinet’ ‘attentus’ ‘adtentus’ Keil : attineat attentus attantas M
312 praepositionis enuntiationem Keil : enuntiationis praepositionem M || ‘d’ add. M2 314 At corr.
M2 : et M 316 ‘at’ Keil : ita M 317 Pers. sat. 5, 62 318 per scriptum Keil : perscriptum M, per
c scriptum P2 || non tantum Parrh. P2 Rom. 1587 : notandum M || peccabit Keil : peccauit M
319 errabit Keil : errauit M || ubi in marg.corr. M2 : ab M 320 semper [t] tamen Parrh. Rom. 1587 ||
‘adlabi’ Keil : adlaui M 321 ‘Abbire’ Marx || geminata ‘b’ corr. M1 : geminata D M || intermissa
‘d’ corr. M1 : intermissa B M 322 hoc corr. Rom. 1587 323 Lucil. 374 Marx ||
‘abbire’ Marx || siet corr. Keil : si et M 324 suppl. Keil || in qua[m]
interdum corr. Parrh. Keil, in qua interdum interit Rom. 1587 325 definire corr. uulgo : diffinire M
16