Introduzione, testo critico, traduzione e note del De orthographia di ...

630
635
640
645
650
[XIII.9] ‘Cocum’ non nulli in utraque syllaba per ‘q’ scribunt, non nulli et inserta
: in uerbo etiam ‘quoquere’ per quo [q u e r e]. Nisus censet ubique ‘c’ litteram ponen-
dam tam in nomine quam in uerbo, quod mihi nimium uidetur exile. Nam sicut non est
prima syllaba oneranda, sic sequens uidetur explenda. Eo decentius apud Vergilium legitur:
† et ceteram coquit improbus hastam †,
secunda syllaba per ‘q’ scripta, quam ut utraque per ‘c’ enuntietur ‘k’.
[XIII.10] ‘Locutionem’ quoque Antonius Rufus per ‘q’ dicit esse scribendam, quod
sit ab eo quod est ‘loqui’; item ‘periculum’ et ‘ferculum’. Quae nomina contenta esse ‘c’ lit-
tera existimo, tam hercule quam illo uitiose et dicere et scribere existimo, per
‘quo’ ‘quotidie’ dicunt, cum per ‘co’ ‘cotidie’ [cum] et dicatur melius et scribatur. Non enim
est a ‘quoto die’ ‘quotidie’ dictum, sed a ‘continenti die’ ‘cotidie’ tractum.
[XIII.11] Nimiae rursus elegantiae sectatores non arbitror imitandos, tametsi Nisus
auctor est ut ‘comese’ et ‘consuese’ per unum ‘s’ scribamus et dicit rationem, quia iuxta pro-
ductam uocalem consonans progredi non soleat, et quoniam antiqui non gemi-
nauerint, sed loco geminationis notam superposuerint. In quibus error eius manifeste
deprehenditur. Nam geminari consonantes productis uocalibus iunctas usus ostendit, in quo
dicimus etiam ‘errasse’ ‘saltasse’ ‘abi[e]sse’ ‘calcasse’. Quis autem nescit ‘malum’ una[m]
‘l’ littera scriptam multum distare a ‘Mallo’ eodem elemento geminato? Illud uero argumen-
tum quod dici, notam solitam superponi, ostendit in enuntiatione solere geminari. Et
quid iam interest, utrum notam an litteram ponas, cum alterutram tibi necessitas exprimat?
Sane in eo quod est ‘narrare’ obseruatum est ut unum ‘r’ scriberemus, quoniam uenit a
‘gnaro’, cui est contrarium ‘ignarus’. Rursus quia ‘pullum’ per duo ‘l’ scribimus, obseruaue-
runt quidam ut ‘paulum’ repetito eodem elemento scriberent. Quod mihi non uidetur,
quoniam enuntiari nullo modo potest, et non est necesse id scribere, quod in uerbo non
sonet. Hic autem mihi a longitudine syllabae antecedentis huic litterae obstatur. Est enim
quam Graeci dicunt divfqoggo", iuxta quam omnino geminari consonans non potest.
626 inserta suppl. Keil, u inserta Parrh. 627 quo [q u e r e] corr. Keil || Nisus censet Parrh. P2 Keil :
nesuscens et M (a M1 tribus punctis uox nesuscens insignita) 631 suppl. Keil 632 ‘Locutionem’ Keil :
loqutionem M (a M1 tribus punctis uox insignita) 634 existimo corr. uulgo : existumo M || illo
corr. Keil || suppl. Keil 635 cum corr. De Nonno : quam M || secl. De Nonno 637 Nimiae
Keil : nimium M || tametsi Rom. 1587 : tamen si M 638 ‘comese’ et ‘consuese’ Keil : comesae et esyesae
M (a M1 tribus punctis uox esyesae insignita) 639 suppl. Keil 640 superposuerint Rom. 1587 : superposuerunt
M 641 geminari Keil : geminare M 642 saltasse corr. uulgo : bsaltasse M || ‘abi[e]sse’ Keil
(a M1 tribus punctis uox insignita) || una[m] corr. Keil 643 argumentum P2 Keil : argumento M
644 dici corr. P2 Rom. 1587 648 ‘paulum’ Keil ut traditum 651 geminari M1 : geminaturi M
29