Cybercrime en witwassen

Kenmerken van actoren bij het witwassen van opbrengsten uit banking malware en ransomware 109
erkend als geld, waardoor Bitcoin exchanges in Nederland op dit moment
niet onder de wetgeving voor financieel toezicht vallen (Voerman & Baukema,
2015). Toch nemen veel Bitcoin exchanges in Nederland in de praktijk
op vrijwillige basis maatregelen om gebruikers van hun diensten te identificeren
en transacties te monitoren om witwassen tegen te gaan. 262 Voor het
aankopen van bitcoins is bijvoorbeeld een verificatie van de rekening noodzakelijk.
Tevens moet soms een telefoonnummer worden opgegeven voordat
het mogelijk is om een transactie te verrichten. Door deze maatregelen kan
witwassen voor een deel worden tegengegaan. Het voorkomt echter niet dat
slachtoffers van ransomware bij Bitcoin exchanges bitcoins kunnen aanschaffen
om er losgeld mee te betalen. 263 Een groep Bitcoin exchanges heeft
zich inmiddels verenigd in de Verenigde Bitcoinbedrijven Nederland (VBNL).
De vereniging stelt een richtlijn op voor een uniform antiwitwasbeleid. Respondenten
van Bitcoin exchanges gaven aan dat geen melding kan worden
gedaan van ongebruikelijke transacties aan de FIU, waardoor verdachte
transacties die door monitoring vanuit Bitcoin exchanges worden opgemerkt
niet doorkomen. In tegenstelling tot de Nederlandse situatie, melden in de
VS grote Bitcoin exchanges verdachte transacties direct aan het Amerikaanse
FINCEN.
5.9 Mixing services
Zoals in paragraaf 3.3.4 is uitgelegd, is het Bitcoin-systeem pseudo-anoniem.
De Bitcoin-transacties zelf zijn openbaar, maar de identiteit van de zender en
ontvanger niet. Bitcoin-transacties worden gelogd en kunnen worden herleid
tot een Bitcoin-adres van zowel de zender als ontvanger, inclusief de hoeveelheid
bitcoins die op een bepaald Bitcoin-adres staan. Het gebruik van
mixing services heeft als doel transacties met bitcoins anoniemer te maken.
Het idee achter mixing services is dat bitcoins tegen andere bitcoins worden
gewisseld (tegen betaling van een commissie), zodat de herkomst van de bitcoins
verder wordt verhuld. 264 Uit de in paragraaf 4.2.2 beschreven test bleek
dat mixing services, voor zover ze geen ‘scams’ zijn en de bitcoins niet voor
zichzelf houden, de herkomst van bitcoins inderdaad goed kunnen verhullen.
Toch is het mogelijk om met een combinatie van opsporingsmethoden,
bepaalde analysesoftware en het koppelen van bekende Bitcoin-adressen en
identiteiten de gebruikers van bepaalde Bitcoin-transacties te achterhalen
(Möser, Böhme & Breuker, 2013, p. 4).
262 Overigens kan dit deels worden verklaard door druk vanuit banken die slechts onder bepaalde voorwaarden
elektronische betalingen aan Bitcoin exchanges willen faciliteren.
263 Uiteraard kunnen Bitcoin exchanges wel hun klanten waarschuwen dat het niet verstandig is om losgeld voor
ransomware te betalen.
264 Zie ook paragraaf 4.2.2.