Cybercrime en witwassen

38 Cybercrime en witwassen
keer kan door het strafbaar stellen van witwassen worden beschermd door
illegale geldstromen in de schaduweconomie tegen te gaan en daarmee
legale geldstromen te beschermen. De openbare orde wordt indirect
beschermd door het tegengaan van witwassen, omdat criminele gelden worden
verkregen uit misdrijven die daaraan voorafgaan en tevens misdrijven
kunnen worden gepleegd om de criminele geldstroom te blijven verhullen. 51
Tevens is met de harmonisatie van de witwasbepalingen de rechtshulp vereenvoudigd.
52 Een veroordeling voor witwassen kan gepaard gaan met verbeurdverklaring
(art. 33 Sr), een bijkomende (vermogens)straf, en beschermende
en reparatoire maatregelen als onttrekking aan het rechtsverkeer
(art. 36b Sr), ontneming (art. 36e Sr) en schadevergoeding aan het slachtoffer
(art. 36f Sr).
De strafbaarstelling van witwassen vindt haar oorsprong in de bestrijding van
drugshandel. Voor het witwassen kan tegenwoordig echter ieder misdrijf als
gronddelict fungeren. Deze Nederlandse omzetting van de witwasbepalingen
voor alle misdrijven is verstrekkend. Enige buurlanden hebben ervoor gekozen
witwassen slechts voor bepaalde misdrijven strafbaar te stellen. 53
De Nederlandse regering en het Openbaar Ministerie zetten sterk in op het
afpakken van crimineel verkregen vermogen. 54 Door het afpakken van crimineel
verkregen vermogen van verdachten, hebben zij geen profijt of geldelijk
gewin van hun criminele gedragingen en wordt duidelijk gemaakt dat misdaad
niet loont. Bovendien wordt met het afpakken van criminele winsten
voorkomen dat nieuwe criminaliteit wordt gefinancierd. Daarnaast zijn de
maximumstraffen verhoogd, voor het gronddelict ‘witwassen’ van vier naar
zes jaar gevangenisstraf en voor gewoontewitwassen naar acht jaar gevangenisstraf.
Witwassen is strafbaar gesteld als opzetwitwassen (art. 420bis Sr), gewoontewitwassen
(art. 420ter Sr) en schuldwitwassen (art. 420quater Sr). 55 Bij opzetwitwassen
worden de versluierhandelingen (het verbergen of verhullen) van
de oorsprong van het ‘voorwerp’, de plaatsingshandelingen (verwerven,
voorhanden hebben, overdragen of omzetten) en de omzettingshandelingen
(omzetten en gebruikmaken) van een voorwerp uit misdrijf verkregen strafbaar
gesteld. Bij schuldwitwassen gaat het om de versluierhandelingen en
verplaatsingshandelingen van een voorwerp, waarbij de verdachte redelijkerwijs
moet vermoeden dat het voorwerp uit misdrijf afkomstig is. Bij gewoon-
51 Zie ook Kamerstukken II, 1999/2000, 27 159, nr. 3, p. 5.
52 Kamerstukken II, 1999/2000, 27 159, nr. 3, p. 3 en p 7-8.
53 Zie commentaar strafrecht onderdeel C.4.1.
54 Zie www.om.nl/onderwerpen/afpakken (laatst geraadpleegd op 19 oktober 2015).
55 Merk op dat de witwasbepalingen veel overeenkomsten vertonen met de helingsbepalingen. Het belangrijkste
verschil is dat een witwasser ook strafbaar is als het gaat om criminele opbrengsten van een door hemzelf
gepleegd misdrijf.