Cybercrime en witwassen

Witwassen van geld verkregen uit banking malware en ransomware 73
Fase 1
De cybercriminelen achter de banking malware infecteren computers van
slachtoffers, waarna op de achtergrond een frauduleuze transactie wordt uitgevoerd
naar een andere rekening. Op basis van jurisprudentie, ons literatuuronderzoek,
de afgenomen interviews met experts en ons dossieronderzoek,
komt duidelijk het beeld naar voren dat in de meeste gevallen het geld
wordt overgemaakt naar een money mule. 195 In figuur 4.1 is de money mule
afgebeeld als een (geld)ezel. De money mule kan daarmee worden gekwalificeerd
als een belangrijke actor in het witwasproces. De kenmerken van
money mules worden uitgebreid in paragraaf 5.1 beschreven.
Uit ons dossieronderzoek en uit gepubliceerde uitspraken komt een beeld
naar voren dat money mules in Nederland worden geronseld. 196 De ronselaar
speelt dus indirect een rol in het witwasproces. Zoals in figuur 4.1 is weergegeven,
krijgt de money mule het geld direct van het slachtoffer op zijn (internet)rekening.
In de praktijk wordt het geld vervolgens kort na dat moment
gepind (dit betreft de cash-out). De cash-out vindt vaak niet plaats door de
money mule zelf, omdat deze de bankpas aan de ronselaar of een ander individu
– de casher – heeft afgegeven. 197 De money mule krijgt een commissie
(meestal rond de 5%) van het bedrag voor het beschikbaar stellen van de
rekening. 198
De modus operandi in dit model is de meest eenvoudige en meest gangbare.
Echter, deze werkwijze heeft een belangrijk nadeel voor cybercriminelen: er
zijn maxima voor de bedragen die per dag gepind kunnen worden door de
money mule en zodra slachtoffers aangifte doen en/of hun bank informeren,
worden de bankrekeningen van money mules snel geblokkeerd. Daardoor
kan per money mule slechts een beperkt bedrag worden witgewassen. Money
mules worden dus snel gedetecteerd door banken. Tegen hen kan eventueel
aangifte worden gedaan van witwassen en hun rekening kan worden geblokkeerd.
Voor het witwassen van grote bedragen zijn dus vele money mules
nodig. Daar hoort een complexe organisatie bij waar voor criminelen kosten
aan zijn verbonden. In interviews, uit jurisprudentie en uit ons dossieronderzoek
komt overigens naar voren dat het ook mogelijk is dat het geld direct
naar een begunstigde of bedrijf in het buitenland wordt overgemaakt, waarna
het geld vervolgens daar wordt opgenomen, besteed of verdere verhullingshandelingen
plaatsvinden. 199
195 Zie bijvoorbeeld UNODC 2014, p. 20. Zie Rb. Rotterdam, 2 oktober 2015, ECLI:NL:RBROT:2015:7041, Rb. Zeeland,
29 juni 2016, ECLI:NL:RBZWB:2016:3877 en Rb. Rotterdam, 20 juli 2016, ECLI:NL:RBROT:2016:5814,
Computerrecht 2016/175, m. nt. J.J. Oerlemans.
196 Zie Europol, 2015a, p. 10 en Rb. Rotterdam, 2 oktober 2015, ECLI:NL:RBROT:2015:7041 en Rb. Zeeland, 29 juni
2016, ECLI:NL:RBZWB:2016:3877.
197 Zie bijvoorbeeld Rb. Rotterdam, 2 oktober 2015, ECLI:NL:RBROT:2015:7041 en Rb. Zeeland, 29 juni 2016,
ECLI:NL:RBZWB:2016:3877
198 Zie Europol, 2015a, p. 41. Zie ook UNODC, 2014, p. 52 met verwijzing naar COE-CMF, par. 168.
199 Zie bijvoorbeeld ook Rb. Zeeland, 29 juni 2016, ECLI:NL:RBZWB:2016:3877 en Rb. Rotterdam, 20 juli 2016,
ECLI:NL:RBROT:2016:5814, Computerrecht 2016/175, m. nt. J.J. Oerlemans.