Cybercrime en witwassen

5 Kenmerken van actoren bij het witwassen
van opbrengsten uit banking malware en
ransomware
In dit hoofdstuk wordt onderzocht op welke wijze het geld dat wordt verkregen
233 uit banking malware en ransomware wordt witgewassen en welke
kenmerken de betrokken actoren in dit proces hebben. Daarmee wordt de
volgende deelvraag beantwoord: Wat zijn de kenmerken van actoren die
betrokken zijn het bij het witwassen van geld dat wordt verkregen uit banking
malware en ransomware?
Op basis van de beschreven modellen in paragraaf 4.1 en 4.2 kunnen naast de
cybercriminelen zelf de volgende actoren worden onderscheiden: (1) banken,
(2) money mules, (3) geldtransfer kantoren, (4) Payment Service Providers,
(5) webwinkels, (6) voucherdiensten, (7) e-wallet-diensten, (8) Bitcoinexchanges,
(9) mixing services, en (10) Bitcoin-handelaren.
Wat betreft de cybercriminelen zelf komt uit het literatuuronderzoek een
beeld naar voren dat ze in toenemende mate professionaliseren en dat zij
verschillende taken, waaronder het schrijven van malware, de infectie met
malware, het vergaren van gegevens en het ronselen van money mules, regelmatig
uitbesteden of onderling verdelen. Het voorbeeld van de ZeuS-malware
(zie paragraaf 2.2) illustreert hoe cybercriminelen in georganiseerd
verband samenwerken. In dit hoofdstuk wordt vooral ingegaan op de kenmerken
van de andere actoren die betrokken zijn bij het witwasproces.
Aan de hand van een analyse van de verzamelde data bij de vier grootste
Nederlandse banken kan een goed beeld worden geschetst van de kenmerken
van de money mules die betrokken zijn bij het witwassen van de verkregen
gelden. Bij de andere actoren die in dit hoofdstuk worden behandeld is
een dergelijke dataset niet voorhanden om kenmerken af te leiden. Bij hen
gaat het vooral om een typering en een beschrijving van hun werkwijze voor
het faciliteren van betalingen die ook door criminelen kunnen plaatsvinden.
Alle tien geïdentificeerde actoren worden afzonderlijk onderzocht in paragraaf
5.1 tot en met paragraaf 5.10. In de tussenconclusie in paragraaf 5.11
wordt antwoord gegeven op bovengenoemde onderzoeksvraag.
233 Merk op dat er juridisch gezien al sprake kan zijn van witwassen voordat cybercriminelen de opbrengsten tot
hun beschikking hebben. De term ‘verkregen’ duidt hier vooral op het feit dat het geld afhandig is gemaakt
van het slachtoffer.