Cybercrime en witwassen

50 Cybercrime en witwassen
tegoed echter alleen bij de eigen winkel kan worden gebruikt, is de vrijstellingsregeling
Wft van toepassing. Zoals in de volgende paragraaf uiteengezet
zal worden, zijn verschillende vormen van virtueel geld, de zogeheten cryptocurrencies,
geen elektronisch geld in de zin van de Wft. Uitgevers van virtuele
valuta die niet over een vergunning beschikken, kunnen formeel ook geen
elektronisch geld uitgeven.
Zoals aangegeven in hoofdstuk 1, richt dit onderzoek zich op digitale betalingsmiddelen
omdat cybercriminelen enerzijds via banking malware en ransomware
hun geld verdienen in de vorm van digitale betalingsmiddelen en
anderzijds mogelijk digitale betalingsmiddelen gebruiken om hun crimineel
verdiende opbrengsten (verder) wit te wassen. De European Banking Authority
(EBA) heeft verschillende voordelen van digitale betalingsmiddelen
geïdentificeerd als aantrekkelijk voor criminelen en deze aangemerkt als
hoge risico’s voor onder meer gebruikers, financiële markten en
toezichthouders: 106
– De geldstroom is niet in alle gevallen geheel te traceren, bijvoorbeeld
wanneer transacties gestapeld worden via online betaalplatformen en/of
plaatsvinden via landen met strikte bankgeheimen of beperkt toezicht.
Het principe ‘follow the money’ vervalt dan.
– Bepaalde omzettingen kunnen redelijk anoniem plaatsvinden, als zij bijvoorbeeld
online internationaal worden verhandeld of als geld via een
pinautomaat in het buitenland wordt opgenomen.
– Geld kan op een snelle manier over de wereld verplaatst worden.
– Complexe infrastructuren kunnen onduidelijkheid veroorzaken over wie
verantwoordelijk kan worden gehouden voor het toezicht.
In paragraaf 3.3.3 wordt nader ingegaan op de specifieke voor- en nadelen
van virtueel geld, een subcategorie van digitaal geld.
Dit onderzoek heeft betrekking op digitaal witwassen, waarbij ook digitale
betalingsmiddelen een rol kunnen spelen. Zowel elektronisch geld als virtueel
geld vallen dus binnen de reikwijdte van dit onderzoek. Ook andere betalingsmiddelen,
zoals contant geld en betaalkaarten, kunnen onderdeel uitmaken
van het witwasproces. Bij de meeste vormen van witwassen speelt
contant geld nog steeds een (grote) rol (Europol, 2015a). Ook bij witwassen
met behulp van digitale betalingsmiddelen komt het vaak voor dat er een
cash-out in contant geld of met betaalkaarten plaatsvindt (zie hoofdstuk 4).
106 EBA (2014), ‘Opinion on Virtual Currencies’, 4 juli 2014, beschikbaar op: www.eba.europa.eu/-/eba-proposespotential-regulatory-regime-for-virtual-currencies-but-also-advises-that-financial-institutions-should-notbuy-hold-or-sell-them-whilst-n
(laatst geraadpleegd op 9 oktober 2015).