Din Sosyolojisi - Anadolu Üniversitesi

5. Din-toplumsal değişim ilişkilerinin doğasını aşağıdakilerden en iyi hangisi
ifade etmektedir?
a. Din-toplumsal değişim ilişkilerinin doğasında dinin bağımsız
değişkendir
b. Din ile toplumsal değişim ilişkilerinde toplumsal değişim bağımsız
değişkendir.
c. Din ile toplumsal değişim ilişkilerinde din bağımlı değişkendir.
d. Din ile toplumsal değişim ilişkilerinin doğası, karşılıklılıktır.
e. Din ile toplumsal değişim ilişkilerinin doğası istikrardır.
Kendimizi Sınayalım Yanıt Anahtarı
1. c Cevabınız doğru değilse, “Toplumsal Değişim Kuramları”
konusunu yeniden okuyunuz.
2. d Cevabınız doğru değilse, “Toplumsal Değişimi Yavaşlatıcı veya
Engelleyici Bir Etken Olarak Din” konusunu yeniden okuyunuz.
3. b Cevabınız doğru değilse, “Toplumsal Değişimi Takviye Edici Bir
Etken Olarak Din” konusunu yeniden okuyunuz.
4. e Cevabınız doğru çıkmamışsa, “Toplumsal Değişim-Din İlişkileri”
konusunu yeniden okuyunuz.
5. d Cevabınız doğru değilse, “Giriş” kısmını yeniden okuyunuz.
Sıra Sizde Yanıt Anahtarı
Sıra Sizde 1
Toplumsal değişim, salt bir ilerlemeyi, gelişmeyi ifade etmediği gibi, bir
çözülme veya çöküşü de ifade etmemektedir. Toplumsal değişim; sosyal
çözülme, sosyal çöküş demek olmadığı gibi sosyal gelişim ve ilerleme de
demek değildir. Sosyal çözülme, sosyal çöküş, sosyal tekâmül, sosyal
ilerleme veya gelişme, modernleşme, kalkınma, çağdaşlaşma, sekülerleşme,
batılılaşma, evrim vs., toplumsal değişimin göreceli şu veya bu yönünü ifade
etmekte olan ve dolayısıyla toplumsal değişimin kapsamında bulunan veya
değişimin özel biçimleri olan durumlardır. Ayrıca toplumsal değişim, bir
değer yargısı taşımaz, ama söz konusu kavramlar değer yargısı taşırlar;
dolayısıyla sosyolojik değişimden farklı anlam içeriklerine sahiptirler. O
hâlde bu kavramları toplumsal değişimin karşılığı olarak kullanmak
sosyolojik anlamda doğru kabul edilmez.
Sıra Sizde 2
Dinin toplumsal değişimi takviye ettiği toplumsal değişim – din ilişkisine şu
örneği de vermek mümkündür: Osmanlı Devleti’nde modernleşme yönündeki
değişim faaliyetlerine bakıldığında, orada Ulema’nın önemli roller üstlendiği,
değişimi desteklediği görülür. Ulemâ, Osmanlı’da değişim faaliyetlerinin dini
meşrûlaştırımında çok önemli bir pozisyon üstlenmiştir.
101