Din Sosyolojisi - Anadolu Üniversitesi

göstermektedir. Kamusal ise “kamu ile ilgili” şeklinde anlatılmaktadır. (Komisyon,
1998: 1180-1181) Bir başka yerde, “kamu” kelimesinin bütün,
cümle, hepsi, herkes şeklindeki anlamı, bir ülke halkının tamamı, mâşer gibi
anlamlarla genişletilmektedir. (Doğan, 1982:514) Bu durumda, kamunun
öznesi halk olurken, kamusal da herkese açık anlamına gelmektedir. (Aydın,
2002: 102) Kelimenin kökenine yapılan vurgularda “halk” ve “ortak”lık
belirleyici görünmektedir. Buna göre ortak ilgi ve yararlar, herkesi ilgilendiren
şeyler, herkese mâl olabilecek konular kamusal alanın konusunu
teşkil etmektedir. Bunun dışında devletin de kamusal alan tanımlarında ve
kamusal alanın içeriklendirilmesinde önemli bir yer kapladığı burada belirtilmelidir.
Dolayısıyla kamu ile ilişkisi bakımından devlet de dile getirilmiş
olmaktadır.
Kamusal alan kavramının sınırlarını belirtmek üzere, onun neleri içerdiğini
tartışmak gerekmektedir. Rappa, bu bağlamda kamusal alan kavramının
boyutlarını şu şekilde betimlemektedir.
1- Kamusal alan insanlar arası iletişim ve karşılıklı etkileşimin gerçekleştiği
alandır.
2- İnsan faaliyetlerinin oluşturduğu metafor alanıdır.
3- Taraflar arasında farklı tarz ve biçimlerde gerçekleşen bilgi alışverişlerinin
yapıldığı mekandır.
4- Her türlü ilişki ve tartışmaların yapıldığı mekandır.
5- Gerek devlet gerekse devlet dışı oluşumların politikalarının gerçekleştirildiği
alandır. (Rappa, ty: 7)
Bu boyutlara baktığımız zaman, kamusal alanın öncelikle farklı düşünce,
inanç, felsefi görüş, düşünce ve tarza sahip insanların ortak mekanı olduğu
anlaşılmaktadır. Bu farklılıklar bir şekilde aynı mekanda bulunabilmekte,
ortak ilgi alanları oluşturmakta ve tartışmalar yapmaktadırlar. İnsanlar arasında
iletişim ve bundan daha önemlisi etkileşim kamusal alanda sağlanabilmektedir.
Burada özellikle “etkileşim” kelimesine dikkat çekmek gerekmektedir.
Çünkü etkileşimin olabilmesi farklılıkların bulunmasını gerekli kılmaktadır.
Kamusal alanda yapılan faaliyetler ve tartışmaların bütüne herkese ait
olması önem taşımaktadır. Bunlar dışında devlet ve sivil toplum kuruluşlarının
politik, toplumsal, kültürel ve benzeri tüm faaliyetlerin gerçekleştiği
alan da kamusal alandır. Zaten, modern zamanda devletin birçok politikalarının
“kamusal”la bir şekilde ilgili olduğu bilinmektedir. Diğer yandan sivil
toplum kurumlarının temel faaliyet alanları ve varlık gerekçesi de
kamusaldır.
Kamusal alanın bu çerçeve içinde bazı tezahürleri vardır. Bunlardan ilki,
kamu alanında görünen her şeyin herkes tarafından görülebilir ve duyulabilir
olması ile mümkün olan en geniş açıklığı ifade etmesidir. İkincisi, “kamu”
terimi, içinde özel olarak bize ait olandan ayrı hepimiz için ortak olan bir
dünyayı bize gösterir. Ancak bu dünya, insanların üzerinde hareket ettikleri
sınırlı bir mekanı ve organik yaşamın genel durumunu oluşturan yeryüzü ya
da doğayla aynı değildir. Daha çok insan eseri bir dünyada birlikte yaşayanlar
arasında olup biten meselelerle olduğu kadar insan elinden çıkma şeylerle,
insan faaliyetleriyle ilgilidir. Tabi burada kalıcılık da çok önemlidir. Bir
kamu alanının varlığı; peşinden dünya insanlarını bir araya toplayan onları
birbirleriyle ilişkiye sokan bir şeyler topluluğuna dönüşmesi kalıcılıkla
151