Din Sosyolojisi - Anadolu Üniversitesi

Yukarıda anlatılan din ve kamusal alan ilişkisini yeniden gözden geçiriniz. Din
ve kamusal alan ilişkisinde ana hatlarıyla farklı yaklaşımları yazınız.
Özet
Kamusal alanı tanımlayabilmek.
Kamusal alan, bir toplumda yaşayan insanların tümünün ortak ilgisinde olan,
aralarında bir ilişki ve etkileşim olmasını sağlayan ortak bir alanı tanımlar.
Bir mekanın kamusal olabilmesi, cereyan eden tartışma ve faaliyetlerin, o
toplumda yaşayan insanların geneliyle ilgili hâle gelebilmesiyle mümkündür.
Bu anlamda, insanların beraberce bulunabildikleri doğal alanlar, her zaman
kamusal olmayabilir. Bunları birbirinden ayırmak gerekir. Özel alan ise umumun,
bir toplumda yaşayanların ortak ilgi alanları dışında kalmaktadır. Bu
çerçevede, çevre felâketi ile ilgili tartışmalar ve icraatlar kamusal alan faaliyeti
olurken, kişiye özel, mahrem aile içi ilişkiler özel alan içinde kalırlar.
Kamusal alanın tarihsel sürecini açıklayabilmek.
Kamusal alan, çağdaş tartışmalar göz önüne alındığında batı kaynaklı bir
kavramdır. Kamusal alan tartışmaları, Batı’dan başlayarak diğer toplumlara
doğru yayılmıştır. Hiç şüphesiz “kamu” ve “kamusal” kelimeleri ile bunlara
dâir dile getirilen sorunlar ve tartışmalar, sadece Batı’da ve yakın zamanlarda
yapılmış değildir. Ancak çağdaş kamusal alan tartışmaları, Batı kökenli ve
tarihsel süreci itibarıyla yenidir. Bu açıdan kamusal alan kavramının Batı’da
ortaya çıktığı bağlam ve kavramın kapsamı ve anlamındaki değişimler
önemlidir. Buna göre, Antik Yunan dünyasından günümüze kadar kamusal
alan kavramı ve tarihsel süreç içerisinde bu değişikliklerin takibi, ülkemizde
de kamusal alan kavramını anlamak için gereklidir.
Kamusal alanı farklı yaklaşımlar içerisinde açıklayabilmek.
Kamusal alan konusunda çok farklı yaklaşımları gündeme getirmek
mümkündür. Burada en temel üç yaklaşım ele alınabilir. Birincisi, Hannah
Arendt’in Agonistik kamu alanı yaklaşımıdır. Buna göre kamusal alan,
ahlâkîliğin, rekabetin, seçkinliğin, kendini göstermenin ortaya çıktığı bir alan
olarak tanım bulmaktadır. Bu alanda kişiler kendilerini rekabetçi bir tarzda
göstererek ifade etmektedirler. İkincisi, liberal kamu yaklaşımıdır. Liberalizm
düşüncesinin yansımalarını taşıyan bu yaklaşım, neyin “iyi” olduğunu ortaya
koymayı hedeflemez. Önemli olan “iyi”nin bulunması konusunda bir
toplumda yaşayan insanların bir araya gelebilmesidir. Bu yaklaşımda
herhangi bir ahlâkî görüşün diğerlerinden üstün olduğu iddia edilemez. Vahyî
bir “iyi” anlayışına liberal kamu yaklaşımı baştan kapalıdır. Üçüncüsü,
Jürgen Habermas’ın söylemsel kamu alanı yaklaşımıdır. Bu yaklaşımda
kamusal alan, politik alanla sınırlı bir etkinlik değil, her alanda söylemler
üretmeyi gerektiren bir alan olarak tanımlanır. Bu anlamda Habermas’ın
yaklaşımında kamusal alanın anahtar kavramı katılımdır.
Kamusal alanın farklı kavramlarla ilişkilerini açıklayabilmek.
Hiç şüphesiz kamusal alanın beraberce tartışıldığı bir çok kavram ve konu
vardır. Bunlar arasında özgürlük, devlet, özel alan ve küreselleşme en belli
başlıları olarak zikredilebilir. Farklılıkların kendilerini kamusal alanda ifade
edebilmeleri açısından özgürlük, kamusal alan kavramı ile birlikte, en çok
165