Din Sosyolojisi - Anadolu Üniversitesi

Gündelik hayat içerisinde en sık duyduğumuz kavramlardan biri
kültürdür. Kültür genelde yüceltmiş bir anlam ile edebiyat, bilim, sanat vb.
alanlardaki üst düzey bilgi olarak anlaşılır. Bu anlam yanlış olmamakla
birlikte eksiktir. Zira artık modern sosyal bilimde kültür kavramı çok daha
geniş bir anlamda, bireyin ve toplumun tümünü, yani hayatı kuşatacak
biçimde kullanılır. Kültür pek çok şekilde tarif edilmiş olmakla birlikte
Edward B. Tylor’un klasik tanımı hâlâ geçerliliğini korumaktadır. Tylor’a
göre kültür, “Toplumun bir üyesi olarak insanın edindiği bilgi, inanç, sanat,
ahlak, yasa, âdet ve diğer herhangi bir yetenek ya da alışkanlıkların girift bir
bütünüdür”. (Tylor, 1920: 1)
Hayatın her alanını kapsayan bir olgu olarak kültür, gündelik hayatta
apaçık olarak görülür. Zira gündelik hayatımızı kültürün bize verdikleri
çerçevesinde sürdürürüz. Ama gündelik hayatta kültürün bütünü sergilenmez.
Onun daha çok tekrarlardan oluşan kendine ait bir kültürü vardır. Buna
gündelik hayatın kültürü deriz. Gündelik hayatın kültürü insanların hayatlarını
rutin bir şekilde devam ettirmeleri, psiko-sosyal, fizikî, iktisadî, fizyolojik
ihtiyaçlarını karşılamak, normal ilişki biçimleri kurabilmek için sahip
olmaları gereken veya bu ilişkiler içerisinde ortaya çıkan kültürdür.
Gündelik hayatın iki temel belirleyicisi söz konusudur. Bunlardan
birincisi geleneksel kültür, diğeri ise popüler kültürdür. Geleneksel kültür,
toplumun hemen tamamı tarafından paylaşılan, kökü çoğunlukla bilinemeyen
bir tarihe kadar uzanan, hayatın her alanını büyük ölçüde kapsayan, nesilden
nesile doğal süreçlerle aktarılan kültürdür. Popüler kültür ise, daha çok boş
zaman faaliyetlerine veya tüketim eylemlerine yönelik olarak belirli üreticiler
tarafından bir meta olarak ortaya konulan, dolayısıyla elde edilmesi için
belirli bir ücret ödenen, hızla değişiklik gösteren kültürdür. Popüler kültür
özellikle kültür endüstrisinin gelişmesi ve kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması
ile birlikte gündelik hayattaki tutumlarımız ve davranışlarımız üzerinde
önemli ölçüde etkili olmaya başlamıştır. Ancak yine de hızlı değişim
gösteren bu kültür ile görece istikrara sahip olan geleneksel kültür birbirini
dengelemektedir.
Gündelik hayatımızda geleneksel kültüre ve popüler kültüre dayanan boş
zaman etkinliklerine örnekler veriniz.
GÜNDELİK HAYATTA DİNİN TEZAHÜRLERİ
Din gündelik hayattaki en önemli öğelerden bir tanesidir. Din, bir kere
toplumun bünyesine dâhil olup kökleştiğinde geleneksel kültürün bir parçası
olur. Ama aynı zamanda din popüler kültürün de önemli bir parçası haline
gelebilir. Çünkü popüler kültür meta haline getirebildiği her şeyi kullanma
eğilimindedir. Din de kolaylıkla bir tüketim nesnesi, ticari bir amaçla
kullanılabilecek bir meta haline getirilebilir.
Gelenek - Din İlişkisi: Örtüşme ve Çatışma
Gelenek-din ilişkisini ortaya koyarken iki aşırı yaklaşımdan kaçınmak
gerekir. Bunlardan birincisi dinin tamamen kültürün bir ürünü ve parçası
olduğu şeklindeki görüş, ikincisi ise dinin geleneğin tamamını kuşattığı
şeklindeki görüştür.
172