Din Sosyolojisi - Anadolu Üniversitesi

ve ideologudur. Öyle ki, onun modern Türk din sosyolojisi biliminin öncüsü
ve hatta kurucusu olduğu söylenebilir.
Türk din sosyolojisinde çağdaş gelişmeleri ifade edebilmek.
Ziya Gökalp'den sonra, uzun yıllar din sosyolojisi çalışmaları yapılamamış;
uzun bir kesintiden sonra nihayet 1943’de Hilmi Ziya Ülken’in, din sosyolojisi
biliminin Cumhuriyet dönemindeki ilk müstakil eseri olan “Dini
Sosyoloji”si yayınlanmıştır. Cumhuriyet döneminde din sosyolojisi öğretimi,
kurumsal olarak ancak 1949’da Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nin
açılmasıyla yeniden programa alınır. Böylece Cumhuriyet döneminde ilk din
sosyolojisi öğretimi Mehmet Karasan tarafından başlatılır. Bu çerçevede,
Mehmet Taplamacıoğlu ve Ünver Günay gibi isimlerin çalışmaları da özellikle
hatırlanmaya değer katkılardır. Ne var ki, Türkiye’de din sosyolojisi ile
ilgili çalışmalar sadece bu akademisyenlerin eserleriyle sınırlı değildir. İlahiyatın
dışında farklı alanlardan hareketle din sosyolojisine katkı sağlayan çok
sayıda düşünür ve bilim insanının bu alanda özgün çalışmalar yaptıkları, hatta
farklı yaklaşım biçimleriyle din sosyolojisine yeni açılımlar kazandırdıkları
da görülmektedir. Bunlar arasında, Sabri F. Ülgener, Amiran Kurktan Bilgiseven,
Mümtaz Turhan, Erol Güngör, Şerif Mardin, Baykan Sezer gibi isimler
sayılabilir.
Kendimizi Sınayalım
1. “el–Medinetü’l–Fadıla” isimli eserinde ayrıntılı bir toplum sınıflaması
yapan ve ‘erdemli toplum’ görüşüyle ideal bir toplum teorisi geliştiren
Ortaçağ Müslüman düşünürü aşağıdakilerden hangisidir?
a. Farabi
b. İbn Sina
c. Gazali
d. Şehristani
e. İbn Haldun
2. Ünlü eseri “Mukaddime”de ortaya koyduğu teori ve fikirler nedeniyle
sosyoloji ve din sosyolojisinin kurucusu olarak kabul edilebilecek olan
14. yüzyılda yaşamış ünlü Müslüman düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
a. Farabi
b. İbn Sina
c. Gazali
d. Şehristani
e. İbn Haldun
3. Tanzimat Dönemi’nin önde gelen düşünürlerinden olan ve Fransız kanunlarının
olduğu gibi alınmasına karşı çıkarak Mecelle adında milli bir kanun
külliyatının hazırlanmasını sağlayan Osmanlı bilgini aşağıdakilerden
hangisidir?
a. Katip Çelebi
51