Din Sosyolojisi - Anadolu Üniversitesi

Bundan dolayı, sosyolojiyi genel ve özel sosyoloji olarak iki kategoriye
ayırmak mümkündür:
Genel sosyoloji, sosyoloji biliminin tanımı, konusu, alanı, yöntemi, diğer
bilim dalları ile ilişkiler, sosyoloji ekolleri gibi teorik temellerini araştırma
konusu yaparken, özel sosyoloji dalları da, toplumun ve toplumsal hayatın
belirli bir yönünün sosyolojik araştırılmasıdır. Başka bir ifadeyle, belli bir
alanı kendisine konu edinen ve orada derinleşen özel sosyolojiler, ilgili
bulundukları çeşitli toplumsal kurum ve konuları incelerler.
Uzmanlaşmış sosyoloji alt dallarını (özel sosyoloji disiplinleri) şöylece
sıralayabiliriz.
Din Sosyolojisi – Eğitim Sosyolojisi – Köy Sosyolojisi – Kent Sosyolojisi
– Siyaset Sosyolojisi – Örgüt Sosyolojisi – Hukuk Sosyolojisi – Sanayi
Sosyolojisi – Sağlık Sosyolojisi – Sanat Sosyolojisi – Edebiyat Sosyolojisi –
Dil Sosyolojisi – Tarih Sosyolojisi – İletişim Sosyolojisi – Bilgi Sosyolojisi
– Çevre Sosyolojisi – Spor Sosyolojisi – Serbest Zaman Sosyolojisi – Suç
Sosyolojisi – Bilgi Sosyolojisi- Aile Sosyolojisi-Müzik Sosyolojisi – Göç
Sosyolojisi- İş ve Meslek Sosyolojisi – Gençlik Sosyolojisi – Yaşlılık Sosyolojisi
– Etnik Sosyoloji – Yönetim Sosyolojisi – Nüfus Sosyolojisi – Kültür
Sosyolojisi – Kurumlar Sosyolojisi…
Buna göre din sosyolojisi de, sosyolojinin özel bir dalıdır.
Muhakkak toplumsal hayatın bir yönünü kendisine konu edinen ve
sayıları sürekli artan özel sosyoloji dalları bunlarla sınırlı değildir. Özel
sosyolojilerin, sosyo–kültürel hayatın gelişimine göre, yenileriyle daha da
zenginleşeceği anlaşılmaktadır.
Yukarıda verilen uzmanlaşmış sosyoloji alt dallarını yeniden gözden geçiriniz
ve siz de başka örnekler bulmaya çalışınız.
DİN SOSYOLOJİSİ
Sosyoloji nasıl genç bir bilim ise, din sosyolojisi de onun bir alt dalı olarak
daha genç bir bilimdir. ‘Din Sosyolojisi’ terimini ilk defa Emile Durkheim
1899’da bir yazısında kullanmıştır. Din sosyolojisinin 20. yüzyılın başında
kurulduğunu söylemek mümkündür.
Ülkemizde de hemen hemen aynı yıllarda “İlm-i İctima-i Dini” veya
“Dini İctimaiyat” adıyla karşılığını bulan bu bilim dalı, uzun yıllardan beri
“Din Sosyolojisi” adıyla, bilim dünyasındaki yerini almıştır.
Konu
Başlangıçta din sosyolojisi, 19. yüzyılın pozitivist ve evrimci bilim
anlayışından hareketle, ilkel diye nitelendirilen dinlerin etnolojik ve daha
sonra da evrensel dinlerin tarihi sosyolojik araştırılmasını kendine konu
edinmiştir. Bu yüzyıl neredeyse tümüyle din duygusunun kaynağı ve doğası
konusunda pozitivist din anlayışına taraftar olanlarla karşı teoriler
geliştirenlerin tartışmalarının en yoğun yaşandığı bir dönem olmuştur.
5