Din Sosyolojisi - Anadolu Üniversitesi

meşrulaştırma amacı taşıyan kuramdır. Buna göre gerekli görüldüğü
durum ve şartlarda devlet ve siyasi otoriteye karşı şiddet kullanmak bir
savunma aracı olarak meşru bir yöntem olarak görülmelidir. Fanon, Sartre
ve Camus gibi aydınların görüşlerinde bu yaklaşımın izlerine rastlamak
mümkündür
3- Ilımlı terörizm teorisi: Bu kuram literatürde sınırlı olarak yer almakla
birlikte terörün kökenlerine odaklanır ve terörün siyasi, sosyal, ekonomik
ve yapısal nedenlerini anlama ve açıklamayı hedefler. Sosyolojik
yaklaşımın bu kuramı içerdiği söylenebilir.
Yukarıdan açıklanan yaklaşım ve teorilerin her birinin şiddet ve terör olaylarını,
bunların neden ve sonuçlarını açıklama ve analiz etmede güçlü ve
zayıf yönleri olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kapsamlı analizlerin
yapılabilmesi için disiplinler arası bakış açısı ile çok katmanlı kuramsal
yaklaşımın benimsenmesi önerilmektedir.
Ortodoks, radikal ve ılımlı terörizm yaklaşımlarının güçlü ve zayıf yönleri hakkında
nelerdir? Karşılaştırmaya çalışınız.
Sosyolojik Yaklaşımın İmkânları
Terörle ilgili günümüzdeki literatüre bakıldığında, bu tür olaylara ilişkin
tanım ve açıklamaların odak noktasını “siyasi amaçlı şiddet eylemi” vurgusunun
oluşturduğu görülür. Bu odak noktasından hareketle yapılan analizlerde
de daha çok terörün bir araç ve yöntem olarak seçildiği, siyasal taleplerin
yerine getirilmesi için askeri ve sivil hedeflere yönelik saldırıların
düzenlendiği, şiddet ve terörün artık sınır ötesi eylemlere dönüştüğü,
kamuoyunda korku ve panik yarattığı ve bu tür eylemlere karşı alınacak
siyasi, hukuki ve güvenlik tedbirlerinin neler olması gerektiği, ayrıca şiddet
ve terörün nasıl önlenebileceği üzerinde durulmaktadır. Daha açık bir ifade
ile şiddet ve terör eylemleri söz konusu olduğunda hem analizler hem de
çözüme ilişkin görüşler söz konusu eylemlerin yaşanması, hedeflerine yönelik
saldırıların görünür hale gelmesi ve kamuoyunu etkisi altına almasıyla
başlamaktadır.
Bu anlamda başlıca analiz ve açıklama odağı şiddet ve terör olaylarının
“nasıl” olduğunu merkeze almakta ancak “niçin” sorusuna cevap imkânı
sağlayan sosyo-politik arka planı ve küresel toplumsal değişimlerle ilintisini,
yani sosyolojik kökenlerini yeterince dikkate almamaktadır. Bu bakış açısının
ağırlıklı olarak tercih edilmesi, “nedenler” üzerinde derin analizler yapılması
yerine “sonuçlar” üzerinde tartışma yapılmasına ve kuramsal açılımların
kilitlenmesine yol açmaktadır. İşte bu noktada “niçin” sorusunun cevaplanması,
şiddet ve terör olaylarının toplumsal kökenlerinin gözden geçirilmesi,
birey ve grupların hangi neden ve süreçlerin etkisiyle, ne toplumsal ne
de siyasal olarak kabul görmeyen yöntemlere başvurarak taleplerini dile
getirmeleri, siyasi aktörler ve kamuoyunu etkileme ve yönlendirme girişimlerinin
değerlendirmesi anlam kazanmaktadır.
Şiddet ve terörü açıklamaya yönelik geliştirilen kuram ve yaklaşımların birbirinin
yerini alması düşünülmemeli. Her yaklaşımın güçlü ve zayıf nedenleri
olmakla beraber sadece güvenlik yaklaşımını ön plana çıkaran ve terörün
nedenleri üzerinde durmayan yaklaşımın bugün karşılaşılan sorunları
açıklama imkânı daha zayıftır. Sosyolojik yaklaşım bu noktada tek ve en
güvenilir yaklaşım olarak değil diğer yaklaşımları tamamlayıcı bir bakış açısı
olarak görülmelidir.
226